________________ શીતળતાનો ઉપાય કરવા છતાં પણ તેમાં સુખ ન મળે પણ શીતળતા પ્રત્યે ગમો થઈ જાય તો સમાધિ ગઈ એટલે આરાધના જ નથી. પરિષદને સહન કરવાનો અભ્યાસ કરવાનો છે. તેના અભ્યાસથી સહન કરવામાં આત્મા સમર્થ બને છે. અનુકૂળતામાં જે ડૂબે તે સાધના ન કરી શકે. સાધના મુશ્કેલ બને છે. ઇન્દ્રિયો તે જ્ઞાનેન્દ્રિયો છે, તેના દ્વારા જ્ઞાન કરવાનું છે પણ આપણે તેને ભોગેન્દ્રિય બનાવી દીધી છે. જ્ઞાનના સાધનની આશાતના કરીએ છીએ. આ રીતે અજ્ઞાની અજ્ઞાનતામાં અને જ્ઞાની જ્ઞાનાનંદમાં રમતા રહે છે. દેવચંદ્રજી મહારાજ લખે છે કે આત્મ તત્ત્વ અવલંબે તે પર વસ્તુને માત્ર પરરૂપે માને છે ને ગુણમાં સ્થિર બની જાય છે માટે ગુણમાં રમણતા કરીને આનંદ માણે છે. સાધુ સંસારના નિમિત્તોમાં રહેલો છે છતાં તે આનંદમાં રહે છે. કારણ તે જગતને માત્ર તત્ત્વદષ્ટિથી જોનારો છે. માત્ર પર્યાય દષ્ટિથી જોતો નથી માટે તે તેમાં ડૂબતો નથી. તત્ત્વ બોધના કારણે તે પોતાનામાં ડૂબે છે. જગતને જુવે છે પણ તેમાં તે ડૂબતો નથી. આત્મસ્વરૂપ અવબોધ અનુભવલીન મુનિને માત્ર પોતાના ગુણોનો અનુભવ કરવાનું લક્ષ છે. તે જ આત્મા ભાવનિગ્રંથ બને છે. સાધુની સામે પણ પાંચેય ઈન્દ્રિયોના વિષયો તો આવે જ છે. જંગલમાં જાય તો ત્યાં પણ કુદરતી સૌંદર્ય ભર્યું જ છે છતાં પણ તે ડૂબતો નથી. કારણ કે જગતને દ્રવ્ય-ગુણપર્યાયથી જુએ છે. ઝગમગાટ કરતો હીરો પણ સ્થાવર કાયાનું પુદ્ગલ છે. વર્ણગંધ-રસ તેના પર્યાય છે માટે તે ડૂબતો નથી. * સાધુથી પરમાત્માની આંગી જોવા જવાય? સાધુથી પરમાત્માની આંગી જોવા જવાય નહિ. પરમાત્માને સાક્ષાત્ માણવાનાં જ છે, જોવામાં લીન બનવાનું નથી. લીન બનીએ તો અમારી પરિણતિ કઈ? ગુણ સ્વરૂપ પરમાત્મામાં ગુણમય બનવાનું છે. આત્મ સ્વરૂપની જાણ હોય તો આત્મ સ્વરૂપમાં લીન બનાય. જ્ઞાનસાર-૨ || રર
