________________ આવે, બીજું પુદ્ગલ અને ત્રીજો મોહનો પરિણામ. વર્તમાનમાં આત્મા કોની સાથે છે? કોનો સંયોગ છે? પુલના સંયોગમાં રહેલો છે કે મોહના પરિણામની સાથે રહેલો છે? આ ત્રણના શેયનો જ્ઞાતા બને અને આત્મલક્ષ કેળવાઈ ગયું હોય, અનુભૂતિનું લક્ષ કેળવાય, મોહના પરિણામને છોડવાનો અપૂર્વ પુરુષાર્થ થાય તો આત્મા પોતાના ગુણોને અવશ્ય અનુભવે. શરીરને વિવેક વિના જરૂરિયાત વગરનું આપ્યું તેથી ગરમી આધિવ્યાધિઓ પેદા થઈ. શરીરની સમાધિ માટે એને જરૂરિયાત પૂરતા પુદ્ગલો આપવાનાં છે. આપણે એને શાતા થાય એવું આપીએ છીએ. કંકો બધા પર છે, તેમાં રાગદ્વેષના પરિણામો કરવાના નથી તો જ મોહ ખસે અને સમતાનો પરિણામ વસે. મુનિ સહજ કોઈપણ આલંબન વિના સમતારસને અનુભવે છે. ત્યારે તેની ઉત્તરોતર વૃધ્ધિ થાય છે અને તે સ્વયંભૂમરણ સમુદ્ર સાથે સ્પર્ધા કરે છે. તે વખતે તે આત્માઓ શુભ કે અશુભ રૂપ પરભાવોમાં જતા નથી પણ પોતાના શુદ્ધ આત્મસ્વભાવમાં રમે છે. અન્યો પણ માને છે કે મુનિને ચક્રવર્તી કે રાજા વંદન કરે ત્યારે તેનું ચિત્ત ઉત્કર્ષ ન પામે અને હલકી કોટિના શુદ્ર માનવો તેમના માટે જેમ તેમ બોલે તો પણ તેઓ અપકર્ષ નથી પામતા પણ સમ પરિણામમાં રહે છે. અજ્ઞાની અને મોહાંધ જીવોને જ બહારથી મનોહર લાગે અને અંતે દુઃખ જ આપે તેવા કામવાસના સુખની ભ્રાંતિ થાય. કામવાસનાથી વિરક્ત બનેલા અને તપધર્મવાળા તથા આત્મગુણમાં રક્ત થયેલા એવા મુનિઓ આનંદમાં રમનારા હોય. કામગુણો પીડા આપનાર છે. શરીર અને આત્માનો જેને ભેદ થયો * નથી તેવા જ જીવો કામને સુખ માને છે. જ્યારે જ્ઞાની જીવો તેને સુખ માનતા નથી તો માણવાની તો વાત જ ક્યાં? (આવશ્યક નિર્યુક્તિ) જ્ઞાનસાર-૨ // 176
