________________ 5. શબ્દનય - સ્યાદ્વાદ ધર્મથી યુક્ત એવું જે જ્ઞાન. ક્યારેક દ્રવ્યાર્થિક નયની પ્રધાનતાવાળું ક્યારેક પર્યાયાર્થિકનયની પ્રધાનતા વાળું જે સ્વપર પ્રકાશકઆત્મહિત કરવાનાં ભાવનાથી યુક્ત જ્ઞાનને શબ્દનય જ્ઞાન કહે છે. દ. સમભિરૂઢનય - | સર્વ પ્રકારની વસ્તુને જાણવાની જ્ઞાન શક્તિ, તેને સમજાવવા માટેની વચન શક્તિ અને તે તે વસ્તુમાં રહેલ પર્યાય પામવાની શક્તિ એમ ત્રણે પ્રકારની શક્તિનાં સમન્વયપૂર્વકની પ્રવૃતિવાળું જે જ્ઞાન છે તેને જ જ્ઞાન કહેવાય. સ્વ–પરને પ્રકાશિત કરે તે જ જ્ઞાન સાચું કહેવાય. સ્યાદ્વાદથી યુક્ત જ્ઞાન જ જ્ઞાન બને. એકને માને એકને ન માને તેને સ્યાદ્વાદનમાને. મયણાનું જ્ઞાન બધા નયો દ્વારા જાણેલું હતું માટે અપૂર્વવિશાળ બન્યું. 7. એવંભૂતનય - એવંભૂતનય પૂર્ણ હોય તો જ જ્ઞાન કહેશે. 14 પૂર્વીને જ શ્રુતજ્ઞાની કહેશે. ૧૦પૂર્વેના જ્ઞાનને જ્ઞાન ન કહે. કેવળજ્ઞાનને જ જ્ઞાન કહે. બીજા કોઈ પણ જ્ઞાનને એ જ્ઞાન નહીં કહે. આપણે એવંભૂત નયને જ પકડવો પડે. જ્યારે કેવળજ્ઞાન થાય ત્યારે જ કહેવાય કે જ્ઞાન થયું છે. તો ગર્વન આવે. કારણ કેવળજ્ઞાનની સામે બાકીના 4 જ્ઞાન તો અંશમાત્ર છે. માટે જ પૂર્ણતાનું લક્ષ રાખવાનું છે. નહિ તો હું 7 નયને જાણનારો છું એમ ગર્વ આવે અને નયની યુક્તિઓ દ્વારા વાદમાં બીજાને હરાવી દે. આપણી પાસે સત્તાએ કેવળજ્ઞાન છે તેનો સ્વીકાર કરતાં નથી ને જરાતરા આવડ્યું તો ગાતો ફરશે કે મને આટલું આવડે છે. સર્વજ્ઞ કથિત નિશ્ચય નહીં હોય તો અટકી જશે અને અટવાઈ જશે. માત્ર અટકી જાય તો વાંધો નહિ પણ અટવાઈ જાય તો ત્યાં વાંધો આવે. જ્ઞાનસાર-૨ // 16
