________________ દોષને જોઈને અનુકંપા થાય તો જ ગુણાનુરાગ છે. કોઈના દોષ જોવા નથી જોવાઈ ગયા તો બળતરા થાય કે કરુણા આવે? સમાનતા માત્ર કેવળીમાં છે, એમનામાં કોઈ ભિન્નતા નથી, માટે જ સિધ્ધના સ્વરૂપનું ધ્યાન કરવાનું છે. અરિહંતો પણ સિધ્ધના સ્વરૂપની પ્રરૂપણા કરે. આપણે અરિહંતની આજ્ઞા પાળવાની છે. દરેક જીવમાં સિદ્ધના દર્શન કર! એ જ આજ્ઞા છે. એ જ સરળ માર્ગ છે. જીવોમાં વિષમતા ઉદયથી, આવરણથી અને ક્ષયોપશમથી એમ 3 ભેદે જોવા મળે છે. માટે ચેતના લક્ષણથી એક પ્રકારે જીવોને જોવા ઘટે. અર્થાત્ દરેક આત્મા સ્વભાવ અને સ્વરૂપથી સમાન છે એમ જ્યારે સ્વીકારીએ ત્યારે સર્વજ્ઞવચનનો સ્વીકાર કર્યો કહેવાય. તો સમતાનો પરિણામ આવે અથવા (1) દ્રવ્યત્વ (2) વસ્તુત્વ (3) સત્વ (4) અગુરુલઘુત્વ (5) પ્રમેયત્વ (6) ચેતનત્વ (7) અમૂર્તત્વ (8) અસંખ્ય પ્રદેશત્વ. આ સ્વરૂપથી સમાનતા છે. * સ્વરૂપથી સમાનતાના પ્રકારો (1) દ્રવ્યત્વ - દ્રવ્ય છે તો તેનું અસ્તિત્વ ત્રણે કાળ હોય. અહીંદ્રવ્યાસ્તિકાય નયથી સ્વરૂપ પકડ્યું. (2) વસ્તુત્વઃ- પદાર્થ જ્યાં અસ્તિત્વ હોય ત્યાં વસ્તુત્વ હોય જ. (3) સત્વઃ- સત્તાપણું સદા રહે. (4) અગુરુલઘુત્વ :- તેના કારણે એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યરૂપે બનતું નથી. બધા પોત પોતાનાં અસ્તિત્વને જાળવી રાખશે. (5) પ્રમેયત્વ –જેના કારણે વસ્તુ અનુમાન પ્રમાણથી કે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી જણાય છે. આ ન હોય તો આપણે જાણી ન શકીએ. () ચેતનત્ત્વ - જીવ દ્રવ્યમાં જ છે. બાકી બધા અચેતન છે. (7) અમૂર્તત્વ - અરૂપીપણું 8) અસંખ્ય પ્રદેશપણું - ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, જીવાસ્તિકાય જ્ઞાનસાર-૨ // 129
