________________ કર્મના ઉદયથી જીવાત્મામાં જુદી જુદી વિષમતા છે એને ન ઇચ્છતો જીવ મોક્ષ પ્રગટ કરી શકે. કર્મની વિષમતાને પકડીએ તો છૂટવાને બદલે પકડાઈએ. નિશ્ચયથી જીવોમાં ભેદ નથી. કર્મમાં ભેદ છે. એ છોડી દો. આત્માની ગતિ ઉર્ધ્વ છે. કર્મ વળગે તો પોતાની ઉર્ધ્વ ગતિ છૂટે અને કર્મ પ્રમાણે ચાલે. * વ્યવહારની ગતિ ૪–તિર્યંચ, દેવ, મનુષ્ય અને નરક જીવની વિષમતા આ જ કે કર્મનો વળગાડ વળગવાથી પોતાની ગતિ છોડી, પારકાની ગતિએ ચાલે. હમણાં આપણે આપણી ગતિમાં નથી, તે છોડવાની છે. ધર્મનો વ્યવહાર કરીને સ્વમાં સ્થિરતા-સ્વમાં રમણતા કરવાની છે. આપણને આપણો પરિચય નથી. આત્મા સાથે ધર્મકથા કરો. આત્મા સાથે ચર્ચા કરવાની ટેવ નથી પાડી. હરી ફરીને મસાલો જોઈએ છે. મનુષ્ય ગતિ આત્માને મનુષ્ય ભવ સુધી પહોંચાડવાનું કામ કરે. મનુષ્યને મનુષ્યજાતિ પર ગમો ઊભો થાય. આત્માનો પ્રેમ ગયો, જાતિ પર પ્રેમ આવ્યો. બધા જીવો પર સમાનતા આવવી જોઈએ, એ મૂકી જાતિ–કુટુંબ સમાજ પર સમાનતા આવી. જે રીતે પ્રભુ જુએ છે એ રીતે જોતાં શીખીશું તો મોક્ષમાર્ગ પર આવશું વ્યક્તિને રૂપ-આકારથી પકડો તો વિકાર ઉત્પન થાય. નામ પણ પુદ્ગલ છે. જિન શાસનમાં આર્ય-આર્યા બોલાય, નામથી નહિં. આપણે આપણી જાતને લેટેસ્ટ માનીએ છીએ માટે નામથી બોલાવીએ છીએ. ગુરુના ગુણ પ્રત્યક્ષ ગાવાનાં, પુત્રના પરોક્ષ, નોકરના કામ પતે પછી અને સ્ત્રીના મર્યા પછી પણ ગુણગાન ન ગવાય. આ પ્રક્રિયા મોહન વધે તેની માટે હતી. મોહ પર્યાયને પકડે. રૂપ–આકાર–જાતિ–ગતિ-કર્મએ જુદી-જુદી દિશામાં જીવોને ગોઠવેલા છે. એક પ્રકારવાળા જીવને અનેક પ્રકારમાં ગોઠવી દીધા. બધી વિષમતા છોડી સિદ્ધના દર્શન કરવાના. કર્મે જે વસ્તુ આપી છે તે ન ઈચ્છવી, કર્મના ક્ષયથી આત્મામાં જે પ્રગટ થાય તે ઇચ્છવું. મન કર્મના ઉદયથી મળ્યું છે. જે પોતાનું નથી, માટે તેને જ મન સતત ઇચ્છે છે. જ્ઞાનસાર-૨ // 127
