________________
મુકિત મેળવવાને માટે દાન, શિયળ, તપ અને ભાવ આદિને દ્વારસમા કહયાં છે. તેમ છતાં માન્યા વિના છુટકો પણ નથી કે, આ ચારે ધર્મોમાંથી પહેલાના ત્રણ શબ્દો સ્વયં નપુંસકલિંગના છે. જ્યારે ભાવશબ્દ પુલિંગ છે માટે ભાવપૂર્વક કરાંતા, સેવાતાં દાન, શિયળ અને તપ, કર્મો ની નિર્જરાના કારણ બનવા પામે છે. મતલબ કે, જે દાનથી ગરીબોની ગરીબી મટે. રોગિઓના રોગ મટે, ભૂખ્યા પેટમાં અનાજ પડે, તે દાન કહેવાય છે, અને બેથી નવ લાખ સુધીના પંચેન્દ્રિય જીવોને તથા અગણિત સંમૂર્છિમ જીવોને અભયદાનં દેવા માટે જ કરાતી આરાધના શિયળ ધર્મ કહેવાય છે. અને નવા પાપોને રોકવા તથા જૂના પાપો ને ક્ષય કરવા માટે કરાતી આરાધના તપોધર્મ કહેવાય છે. ઇત્યાદિ કારણે જ ભાવને સર્વશ્રેષ્ઠ કહયો છે. જે ભાગ્યશાળી પોતાના ભાવને અધ્યવસાયોને, લેશ્યાઓને પવિત્ર બનાવવાનો પ્રયાસ કરશે તે ઉર્ધ્વગામી બનવા પામશે. અન્યથા દેવદુર્લભ મનુષ્યાવતારમાં ભાવની શુદ્ધિ માટે ટ્રેનિંગ ન લઇ શક્યા તો મિથ્યાત્વના જોરે કમજોર બનેલો આત્મા વધારે પડતો કમજોર થશે. તે સમયે અને જીવોના કરેલા, કરાવેલા પાપસંસ્કારોને ભડકે બળતા રોકવાની શકિત પણ સમાપ્ત થશે.
કાલક્રમે રાજપુત્ર વસુરાજાગાદીનૌ વારસદાર બને છે અને પંડિતપુત્ર પર્વત પોતાના પિતાનો વારસદાર બની આશ્રમ સંભાળે છે અને આશ્રમ માં આવ.નારા વિદ્યાર્થિઓને વેદ-વેદાન્ત નો અભ્યાસ કરાવે છે.
પુણ્ય પવિત્ર વસુરાજાનું સિંહાસન સ્ફટિક શિલા પર સ્થિત અને સ્થિર હોવાથી રાજાની ખ્યાતિ સત્યવાદી સ્વરૂપે હતી. અને ન્યાય પદ્ધતિ પણ સત્યપૂર્ણ હતી. જ્યારે પંડિત પર્વતક "गंगा गये गंगादास, जमना गये जमनादास " ના સ્વભાવ વાળો હોવાથી પોતાના પિતાનો વારસો બરાબબર સંભાળી શક્યો નહી. તથા અહિંસક ભાવના ના અભાવે માનસિક સ્થિતિને એકપણ ધર્મ પ્રત્યે સ્થિર રાખી શક્યો નથી, પરિણામે ઇન્દ્રિયોના ઘોડાઓનું તોફાન વધી ગયું. ખાનપાનના સંસ્કારો પણ બગડવા લાગ્યા, મિત્રો અને હજુરિયાઓ પણ પંડિતને સંસ્કાર ભ્રષ્ટકરવા માટેના નિમિત્તો ગોતવા લાગ્યા. અને સંસારની માયા પણ એટલી બધી વિચિત્ર છે કે તેનો તાગ મેળવવા માટે બ્રહ્મજ્ઞાનિઓનું બ્રહ્મજ્ઞાન પણ સકૂળ પનતું નથી, વસિષ્ઠના જેવા મુહુર્તદાતા હોય, દશરથરાજા જેવો દક્ષિણા આપનાર હોય અને રામચન્દ્રજી જેવા પુણ્યપનોતા હોય તા પણ રાજ્ગાદી પર બેસવાના મુહુર્તેજ વનવાસ સ્વીકારવાની જ પડે છે. માટે કયાંય પૂર્વભવનો પુણ્ય પકાર હોય અને કંયાય પાપ પ્રકાર હોય. બંનેને પોતપોતાના ભાગ્યાનુસારે નિમિત્તો મળી જાય છે, જ્યારે કેટલાક
૪૭