________________
પ્રકરણ ૧૩મું મહાવિગ્રહ અને વર્તમાન ઇતિહાસ
યુરોપના મહાવિગ્રહનાં પૂર્વ કારણે જર્મનીને ઉદયઃ ઈ. સ. ૧૮૬૦થી બિસ્માર્કના આધિપત્ય નીચે જર્મન મહારાજ્યને ઉદય થવા માંડ્યો. ત્યાર બાદ મુશિઆના ફેડરિકે મેરિઆ રિસા પાસેથી સાઈલીશિઆ પડાવી લઈ રાજ્યવિસ્તાર કર્યો. તેની દક્ષિણે આવેલાં નાનાં મોટાં સ્વતંત્ર સંસ્થાનોએ જેડે મળી એક નવો સંઘ રચ્યો, તેમાં ઑસ્ટ્રિઆનું પુરાતન સામ્રાજ્ય પ્રમુખપદે હતું. ૧લ્મા સૈકાના ઉત્તરાર્ધમાં પ્રિન્સ બિસ્માર્ક નામે ધૂર્ત મુત્સદ્દીએ મુશિઆના રાજ્યને સબળ બનાવી જર્મન સામ્રાજ્ય સ્થાપવાનું ભગીરથ પ્રયત્ન આદર્યો. તેણે એસ્ટ્રિઆ જડે સ્નેહ બાંધી તેની સહાયથી લેધીગ અને હોસ્ટેન નામના ડેનમાર્કના બે પ્રાંત જીતી લીધા. તેમાં મુશિઓએ ફ્લેશ્વીગ રાખી બીજે પ્રાંત પોતાના મિત્રને આ ખરે, પણ ઉત્તર જર્મનીમાં આિ પ્રબળ થઈ બેસે, એવી તેને ઈચ્છા ન હતી. ઈ. સ. ૧૮૬૬માં મુશિઆ અને ઐસ્ટિઆ વચ્ચે સાત
અઠવાડીનું યુદ્ધ થયું. તેમાં મુશિઆએ સ્ટ્રિઆને પરાભવ કરી યુરોપને દિમૂઢ બનાવી દીધું. તેણે તેને વર વગેરે પ્રદેશ જીતી લઈ મુશિઆના રાજ્યના છુટા પડી ગએલા ભાગોને સળંગ કરી દીધા. આ વિગ્રહમાં ઈટલીએ સુશિઆને સહાય આપી નિશિઆ મેળવી લીધું. સમગ્ર યુરેપ પર આ વિગ્રહની ભારે અસર થઈ. આખરે સ્ટ્રિઆ સંઘમાંથી ખસી ગયું, બેવેરિઆ અને સેકસની જેવાં સ્વતંત્ર રાજ્યના રાણુઓ મુશિઆની આણ માનવા તૈયાર થયા, અને બિસ્માર્ક મુશિઆના નેતૃત્વ નીચે ઉત્તર જર્મન સંસ્થાનોને સંધ સ્થાપો. એથી પ્રતિષ્ઠાહીન ઑસ્ટ્રિઆએ જર્મની પરની આગેવાનીને લેભ તજી દઈ યુરોપના અગ્નિ કોણમાં આવેલાં બાલ્કન રાજ્ય પર સત્તા મેળવવાની પેરવી શરૂ કરી. - મધ્ય યુરોપમાં સર્વોપરિ બનેલા મુશિઆને યુરોપનાં મહારાજ્યોમાં પિતાની ગણતરી કરાવવાના કેડ થયા. ફાન્સનો રાજા લઈ નેપોલિયન પ્રશિઆનો ઉત્કર્ષ સહી શકતો નહોતો, તેથી કઈ દિવસ તેની જોડે યુદ્ધ કરવું પડશે, એ તે પ્રપંચી બિસ્માર્ક ધાર હતો, એટલે તેને માટે તેણે જબરી તૈયારી કરી