________________
બ્રિટિશ હિંદુસ્તાનને આર્થિક ઈતિહાસ.
૪૫
કરીને ઈગ્રેજ કારખાનદારોને મોટો નફો થયે; અને હિંદના ઘણું રાષ્ટ્રીય ઉઘેગો નિર્મલ થયા.
પણ આપણા દેશને વધારામાં વધારે નુકશાન તે એ હતું કે કમ્પનીનો ન અને બીજા દેશોમાં તેમનાં ખર્ચ ઉપાડવા સારૂ બંગાળાનો વાર્ષિક અપવાહ જારી રહ્યા; કમ્પનીના હાથમાં દિવાનગિરી આવ્યા પછી બંગાળાની ઉપજ ખરચનું છ વર્ષનું પત્રક ૧૭૭૩ ના આમની સભાના હેવાલમાં આપેલું છે, જેમાંથી નીચેનું કોષ્ટક તૈયાર કર્યું છે.
'મેઘલની પેશ કી વહીવટ અને
၍
શી નવાબનું સારી | જલે ઉપજ. લીયાણું અને ચાની કીલ્લા વન ખરી.
લશ્કરી મકા-વાર્ષિક સીલક લુ ખરચ બાદ ગરનું ખરચ. ૪ પાઉંડ. ૪ પાઉંડ. | કરતાં વધ્યું છે.'
£ પાઉડ.]
૪ પાઉડ. ૧૭૬૫–૧૭૬૬ | મેથી એપ્રિલ સુધી. ૨૨૫૮૨૨૭ ૧૬૮૧૪ર૭ | ૧૨૧૦૩૬ ૪૭૧૦૬૭ ૧૭૬૬–૧૭૬૭ ૩૮૫૮૧૭ | ૨૫૨૭૫૯૪ ૧૨૭૪૦૯૩૧૨૫૩૫૦૧ ૧૭૬૭–૧૭૬૮ ૩૬૦૮૦૯૯ ૨૩૫૯૦૦૫ ૧૪૮૭૩૮૩ ૮૭૧૬૨૨ ૧૭૬૪–૧૭૬૯ ૩૭૮૭ર૦૭ ૨૪૦૨૧૮૧ ૧૫૭૩૧૨૯ ૮૨૮૦૬૨ ૧૭૬૪–૧૭૭ ૩૩૪૧૯૭૬ ૨૦૮૯૩૬૮ ૧૭૫૨૫૫૬ ૩૩૬૮૧૨
9૭૦-૧૭૭૧ ૩૩૩૨૩૪૩
२००७११७
૧૭૩૨૦૮૮ ૨૭૫૦૮૮
કુલ.| ૨૦૧૩૩૫૭૯ ૧૩૦૬૬૭૬૧
૦૯૪૦૩૭૧૫૨
