Page Text
________________
આરડોલી સત્યાગ્રહનો ઇતિહાસ
- પ્રકરણ તે મેળવવી જ અશક્ય છે, એમ તેમણે અનુભવે જોયું, અને થોડાં વર્ષની માહિતી મેળવતાં પણ કેટલો બધે સમય જાય છે તે તેમણે ઘડિયાળ રાખીને જોયું. દાખલા તરીકે વાંકાનેર ગામમાં છેલ્લાં સાત વર્ષનાં ૩૧ ગણેતે તપાસતાં તેમને પાંચ કલાક લાગ્યા, કારણ કેટલાયે દાખલાઓમાં પક્ષકારો કાં તે મરી ફિટેલા હતા, અથવા હાજર નહોતા, અને હાજર હોય તો તેમને હકીકતની માહિતી નહોતી. વાલોડમાં ૨૪ ગણોત તપાસતાં ૨ કલાક, ડીંડોલીમાં ૧૧ ગણેત તપાસતાં બે કલાક, સંપામાં ૯ ગણોત તપાસતાં ૧ કલાક લાગ્યો હતો એમ તેઓ રિપોર્ટમાં જણાવે છે.
આ બધું બતાવીને તેઓ કહે છે કે શ્રી. જયકરને માટે છેલ્લાં સાત વર્ષનાં ગણોતો પણ પૂરાં તપાસી જવાં અશકય હતાં, છતાં
અગાઉના એકબે રિપેર્ટની ભાષા ચોરી લઈને તેના તે જ - શબ્દોમાં તેમણે જણાવ્યું છે કે એ બધાં ગણેતો તપાસવામાં આવ્યાં
છે. વળી લોકેએ જે કહ્યું તેને વધારે પડતું વજન ન આપવાની ઈચ્છા છતાં અમારે જણાવવું જોઈએ કે બે તાલુકાનાં ૭૦ ગામે અમે જયાં તેમાં શ્રી. જયકરે ગણોત તપાસી જોવાની તસ્દી પિતે જરાય લીધી હોય એમ અમને લાગ્યું નથી, એમ અમલદારો સ્પષ્ટ જણાવે છે.
• પણ એ આંકડા બરોબર તપાસાયા છે એમ માનીને સેટલમેંટ કમિશનર મિ. ઍડર્સને તેને પૂરેપૂરો ઉપયોગ કર્યો, અને જ્યાં ગણેત મહેસૂલના કરતાં અનેકગણ દીઠાં ત્યાં ગામના વર્ગ ચડાવ્યા. એક રમૂજી દાખલો અમલદારોએ ટાંકળ્યો છે તે અહીં આપવા જેવો છે:
સમદ નામના ગામમાં ૧૯૧૮ થી ૧૯૨૫માં ગણોતે અપાયેલી કુલ જમીન ૧૦૬ એકર ૩૫ ગુંઠા છે. તેને આકાર રૂ.૪૨૮-૫, અને ગણોત રૂ. ૨૬૦૨-૧૨ છે. આ પ્રમાણે જોઈએ તે ગણોત મહેસૂલ કરતાં છગયું છે એમ થયું. હવે જયકરના રિપોર્ટમાં એ જ સાત વર્ષના ગણાતના આંકડા આ આપ્યા છે. જમીન ૫૩ એકર ૧૯ ગુંઠા, આકાર ૧૦૫ રૂપિયા, ગણાત ૧૧૮૬ રૂપિયા. ખૂબી એ છે કે ૧૯૧૮-૧૯ના એક જ વર્ષના -આંકડા સાથે આ આંકડા લગભગ મળતા આવે છે, કારણ કે વર્ષમાં કુલ ગણેતે અપાયેલી જમીન પર એકર ૨૬ ગુંઠા છે, અને ગણોત રૂ. ૧૨૨૧-૪
૩૩૪
| SR No. | 032686 |
| Book Title | Bardoli Satyagrahno Itihas |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahadev Haribhai Desai |
| Publisher | Navjivan Prakashan Mandir |
| Publication Year | 1929 |
| Total Pages | 406 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 27 MB |