________________
ચૈત્યવંદનથી સૌ પ્રથમ સમ્યગ્દર્શન મળે. સમ્યગ્દર્શન આવતાં જ જ્ઞાન સમ્યજ્ઞાન બની જાય. ચારિત્ર સમ્યક્ચારિત્ર બની જાય. દીક્ષા લેતી વખતે રજોહરણના પ્રદાન પહેલા એટલે જ ચૈત્યવંદનાદિ ક્રિયા કરાવવામાં આવે છે.
આવેલું મુહૂર્ત ન સચવાય, ક્યારેક મોડું થઈ જાય તો સમજવું : દીક્ષાર્થીના લલાટે જે સમય લખાયેલો હતો તે આવી પહોંચ્યો છે.
...ક્યારેક ત્રણ નવકાર સંભળાવીને પણ દીક્ષા આપી શકાય. દીક્ષા વિધિ વખતે ચૈત્યવંદનાદિની શી જરૂર ? એવા પ્રશ્નના જવાબમાં એ જ કહ્યું છે ઃ ચૈત્યવંદનાદિ ક્રિયા શુભ ભાવો ન હોય તો ઉત્પન્ન કરે છે. ઉત્પન્ન થયેલા હોય તો ટકાવે છે.
:
પ્રશ્ન ઃ ચૈત્યવંદનથી શુભ ભાવ થાય જ, એવું કોણે કહ્યું ? ક્યારેક ન પણ થાય. વિનયરત્ન આદિ જેવા કોઈ માયાથી પણ કરે. ઉત્તર ઃ વિધિપૂર્વક ચૈત્યવંદન થાય તો શુભભાવ પેદા થાય જ. વિધિપૂર્વક ચૈત્યવંદન થાય એ માટે તો આ પ્રયાસ છે. જેથી જાણકાર બનીને કપટ-માયા આદિનો ત્યાગ કરે.
પ્રશ્ન ઃ કોઈ લબ્ધિ આદિની લાલચથી પણ ચૈત્યવંદન આદિ કરે તો એને શુભભાવ શી રીતે હોય ?
ઉત્તર ઃ સૂત્રાનુસાર વિધિપૂર્વક આશંસાદિ દોષ રહિત બની સારી રીતે ચૈત્યવંદન આદિ ક્રિયા કરે તો શુભભાવ થાય. આવું ન કરે, કરવા ઈચ્છે પણ નહિ, તે આ ચૈત્યવંદનનો અધિકારી જ નથી. પ્રશ્ન : તો પછી અધિકારીને જ આ સંભળાવો.
ઉત્તર ઃ અમે અધિકારીને જ સંભળાવવા માંગીએ છીએ, અનધિકારીને, અપાત્રને નહિ.
ઘણા એટલા અપાત્ર હોય છે ઃ કંઈક વિધિ સમજાવીએ તો ગુસ્સે થાય ને ક્રિયા જ છોડી દે. એક ભાઈને પ્રતિક્રમણની વિધિ સમજાવી તો પ્રતિક્રમણ કરવાનું જ છોડી દીધુ.
આ અપાત્રતા છે. આવી વ્યક્તિ આ ચૈત્યવંદન સૂત્ર માટે અધિકારી ન કહેવાય.
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩ *
૧૭
