________________
ધર્મધ્યાન, શુક્લધ્યાન ધ્યાવાનું વિધાન હોય ત્યારે જ ને ? આ અતિચારના વાક્યથી પણ નક્કી થાય છે ? ધ્યાન દેનિક ધોરણે હોવું જોઈએ.
- “મારે દીક્ષા લેવી છે, પણ પેલાની સાથેનો વેરભાવ હું છોડવાનો નથી.” એવું કોઈ કહે તો મહેરબાની કરી તેને દીક્ષા નહિ આપતા. બીજાની સાથે વેર રાખશે તે તમારી સાથે નહિ રાખે ? લાંબો ચાલતો એકપણ જીવ સાથેનો વેરભાવ અનંતાનુબંધી કષાયની સૂચના છે.
દીક્ષા લીધી ત્યારે સામાયિકની પ્રતિજ્ઞા લીધી. સામાયિક એટલે શું? સર્વ જીવો પ્રત્યે ઉપશમભાવ. એ વિના સામાયિક શી રીતે આવશે ? એ વિના સંયમનું પાલન શક્ય જ નથી. “સામાયિક શબ્દ ઘણા વિશિષ્ટ અર્થોથી ભરેલો છે.
શ્રુત-સમ્ય-ચારિત્ર આ ત્રણેય સામાયિક એક સામાયિક શબ્દથી અભિવ્યક્ત થાય છે.
સામ, સમ્મ અને સમ – આ ત્રણ પ્રકારના સામાયિક આમાં
ભગવાન સાથેની બે પ્રકારની ઐિશ્વર્યોપાસના અને માધુર્યોપાસના ઉપાસનામાં ભગવાન સાથેનું જોડાણ માધુર્યોપાસનાથી જ થાય છે. માતા- પિતા – ભાઈ - બંધુ આદિ સર્વ સંબંધોનો આરોપ ભગવાનમાં કરવાથી જ માધુર્યોપાસના જન્મે છે.
- “હું જયણા નહિ રાખું તો મારો જ વધ થશે...” આવો ભાવ રાખીને સર્વ જીવો સાથે એકતા સાધવાની છે.
આચારાંગમાં લખ્યું છે : “સચંસિ નામ તુમેવ = દંતવ્યંતિ મન્નતિ ' “જેને તું મારે છે તે તું જ છે.” આગળ વધીને સિદ્ધો સાથે પણ એકતા સાધવાની છે. જીવાસ્તિકાય પદાર્થને આ સંદર્ભમાં સમજવાનો છે. માત્ર જાણવા ખાતર જાણવાનો નથી.
છયે જીવનિકાયનું જ્ઞાન ન થાય, તેના પર કરુણા ન ઊપજે, તેની જયણા જીવનમાં ન આવે ત્યાં સુધી સાધુપણું કેવું ? માટે જ તો દશવૈકાલિકના ચાર અધ્યયન [જેમાં ચોથું અધ્યયન છે જીવનિકાય
૧૦
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
