________________
બીજ પડી ગયું છે.
(૫) સંસંધુદ્ધાળું
બહારથી ભલે એમ લાગે કે ભગવાન બીજા દ્વારા ઉપદેશ ભવાંતરમાં પામ્યા છે. હકીકતમાં તેઓ સ્વયં પોતાની યોગ્યતાથી પામે છે. માટે જ ભગવાન સ્વયંસંબુદ્ધ કહેવાયા છે. એમ હરિભદ્રસૂરિજી કહે છે. આ પદથી જેઓ મહેશના અનુગ્રહથી જ બોધ થાય એવું માને છે તે મતનું ખંડન થયું.
અડિયલ ઘોડા જેવા કેટલાક ખડુશો ગમે તેટલું સમજાવો પણ સમજતા જ નથી. કેટલાક કડુ મગ એવા હોય છે જે સીઝતા જ નથી. મગશેલ પર પુષ્પરાવર્ત મેઘ પડે તોય ભીંજાય નહિ. તેમ કેટલાક એટલા અયોગ્ય હોય છે કે ગમે તેટલું સમજાવો, પણ સમજે જ નહિ !
આ ઉપાદાનની અયોગ્યતા છે. ભગવાનનું ઉપાદાન એટલું તૈયાર હોય છે કે ગુરુને ખાસ કશો પ્રયત્ન કરવો પડતો નથી. થોડી સૂચના, થોડો ઈશારો એમના માટે પર્યાપ્ત છે.
કેદારને [કુમળા છોડને કુહાડીનો થોડોક જ સ્પર્શ થતાં કેવો કપાઈ જાય છે ?
ભગવાનને થતું સમ્યગ્દર્શન “વરબોધિ' કહેવાય છે. જાત્ય રત્નની જેમ એમનામાં આ સહજ યોગ્યતા હોય છે. ભગવાનનું તથાભવ્યત્વ અનાદિ કાળથી જ વિશિષ્ટ હોય છે.
નમુત્થણંના એકેક વિશેષણોથી અન્ય-અન્ય મતનું ખંડન થતું જાય છે. ગણધર ભગવંતો દ્વારા સ્તુતિ જ એવા પ્રકારની થાય, જેમાં એમની સ્તુતિ અરિહંતને જ લાગુ પડે, અન્યનો વ્યવચ્છેદ થતો જાય.
(૬) પુરિસુત્તમાર્ગ ભગવાન પુરુષોમાં ઉત્તમ છે. બૌદ્ધો માને છે : બધા જ જીવો સરખા છે. અહીં એ મતનું ખંડન થયું છે.
ભગવાનમાં કેટલીક એવી વિશેષતા છે કે જે બીજામાં જોવા ન મળે ?
‘ભગવાનની કેટલીક વિશેષતાઓ
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
+ + ર
જ સ
૨૯૭
