Gujaratno Rajkiya ane Sanskritik Itihas Part 07 Maratha Kal

SR No.: 032610
Original Sutra Author: N/A
Author: Rasiklal C Parikh, Hariprasad G Shastri
Publisher: B J Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan
Publication Year: 1981
Total Pages: 518
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 52

૨ નું ]
છત્રપતિઓ અને પેશવાએ પૂર્વસંપર્ક
કેદ કર્યો, અલબત્ત, પુત્રની સારી વર્તણુકની ખાતરી મળતાં શાહજીને મુક્ત કરવામાં આવ્યો. ૧૬૫૬ માં શિવાજીએ નાવલી જીત્યું. શિવાજીના વધતા જતા. ઉપદ્રવને લક્ષમાં લઈ ઈ. સ. ૧૬૫૯માં બિજાપુરના સુલતાને શિવાજીની સત્તાનો નાશ કરવા અફઝલખાનને મોકલ્યો. શિવાજીએ વાઘનખથી એને મારી નાખ્યો. એ પછી શિવાજી દક્ષિણ કોંકણ અને કલ્હાપુરમાં પ્રવેશ્યો. ૧૬૬૦ માં બિજા-- પુરના સીદી જૌહરે શિવાજી પાસેથી પન્હાલા લઈ લીધું. આ અરસામાં દખણના. મુઘલ સૂબા શાહિસ્ત ખાને પુણે જીતી લીધું અને કલ્યાણ તાલુકામાંથી મરાઠાઓને હાંકી કાઢયા, પરંતુ ૧૯૬૩ માં શિવાજી શાહિતખાનને ઘાયલ કરી. સિંલ્મઢ ચાલ્યો ગયો. ૧૬૬૪ માં રિવાજીએ સુરત લૂંટયું. ઈ. સ. ૧૬૬૫ માં. મુઘલ પાદશાહ ઔરંગઝેબે અંબરના રાજા જયસિંહને શિવાજી પાસે મોકલ્યો. ૧૬૫ માં શિવાજીએ પુરંધર મુકામે રાજા જયસિંહ સાથે સંધિ કરી અને એને ૨૩ કિલ્લા સોંપી દીધા. રાજા જયસિંહ ઉપર વિશ્વાસ રાખી શિવાજી મુઘલ બાદશાહને મળવા આગ્રા પહેઓ (૧૯૬૬). ભર દરબારમાં બાદશાહે એનું અપમાન કર્યું અને એને નજરકેદ કરવામાં આવ્યો, પરંતુ સાધુના વેશમાં એ ત્યાંથી છટકીને પોતાના વતન પાછો ફર્યો. શિવાજીએ ત્રણ વર્ષ શાંતિમાં પસાર કર્યા. એ દરમ્યાન એણે મુઘલેને સોંપેલા બધા જ કિલ્લા જીતી લીધા. (૧૬૬૮). ૧૬ ૭૦ માં શિવાજીએ બીજી વાર સુરત લૂંટયું અને ૧૬૭૨ માં એણે. સુરતમાંથી ચોથ ઉઘરાવી. ૧૬૭૨ થી ૧૬૭૮ સુધીના સમયમાં થયેલા છૂટાંછવાયાં યુદ્ધોમાં મરાઠાઓ સામે મુઘલને જીત મળી શકી નહિ. દરમ્યાન ઔરંગઝેબે એને રાજા તરીકે સ્વીકાર્યો. ૧૯૭૪ માં ધામધુમથી રાયગઢમાં શિવાજીએ પિતાનો રાજ્યાભિષેક કરાવ્યો ને છત્રપતિનું પદ ધારણ કર્યું. ૧૬૮૦ માં શિવાજીનું અચાનક અવસાન થયું. એ સમયે એનું રાજ્ય દરિયા કિનારે સામાન્ય રીતે ઉત્તરમાં રામનગર(સુરત પાસેનું ધરમપુર)થી માંડી દક્ષિણે માયસોરના પ્રદેશ, સુધી વિસ્તર્યું હતું. છત્રપતિ શંભુજી (ઈ. સ. ૧૬૮૦ થી ૧૬૮૯)
છત્રપતિ શિવાજીના મૃત્યુ બાદ એના બીજા પુત્ર રાજારામને એની માતા સોયરાબાઈએ એપ્રિલ ૧૬૮૦ માં રાયગઢમાં રાજ્યાભિષેક કર્યો ત્યારે શિવાજીનો જ્યેષ્ઠ પુત્ર શંભુજી પન્હાલાના કિલ્લામાં કેદમાં હતા તે બહાર આવ્યો અને એણે રાયગઢ તાબે કર્યું ને રાજારામ તથા સાયરાબાઈને કેદ કર્યા. શંભુજીએ ૨૦ મી જુલાઈ ૧૯૮૦ માં પિતાનો રાજ્યાભિષેક કરાવ્યો અને ૧૦ મી જાન્યુ. આરી, ૧૬૮૧ માં ફરીથી દબદબા સાથે રાજ્યાભિષેક કરાવ્યો. આ સમયે.