________________
મશા કાલુ
[ પ્ર.
આને કારણે મીરઝાક્ષેત્રે ભરૂચના કુરાની જકાત આવે તેમાં દમાજીના હિસ્સા કરી આપેલા. ઈ. સ. ૧૭૪૮ માં અહમદશાહની પરવાનગીથી અહીં શાહી ટંકશાળ શરૂ થઈ હતી.
૨૨૬
ઈ. સ. ૧૭૫૨ માં મીરઝાખેગ ગુજરી જતાં એને ભાઈ મુઘલોગ ગાદીએ આવ્યો. ત્રણ જ મહિનામાં એનું અવસાન થતાં અબ્દુલાબેગના પૌત્રા માંઢામાંહે આખડતા રહેવાથી એ વર્ષ ગાદી ખાલી રહી. ઈ. સ. ૧૭૫૨ માં નિઝામુમુક ગુજરી જતાં એનેા ભરૂચના હક્ક નષ્ટ થઈ ગયો, પણ ગાયકવાડની ફુરજા ઉપરની જકાતા હિસ્સા ચાલુ રહેલા.
પેલા પૌત્રાના ટટામાં સુરતના સૈયદ એસ મધ્યસ્થ બન્યા અને એક પૌત્ર અહમદપ્રેગને ગાદીએ બેસાડયો. ઈ. સ. ૧૭૫૮-૧૭૫૯ માં ભરૂચમાં ગાસાંઈ બાવાઓનું ટાળું આવ્યું તે તેાફાન કરવા લાગ્યું ત્યારે એને અહેમદએગે જાતે સૈનિકાની આગેવાની લઈ હાંકી કાઢ્યું હતુ....
ઈ, સ. ૧૭૫૯ માં અંગ્રેજોએ ત્યાંના નવાબ પાસેથી સુરતના બન્ને સંભાળ્યા ત્યારે ભરૂચના ફુરજાની સુરતની હકસાઈ અંગ્રેજોને મળી,
ઈ. સ. ૧૭૬૧ માં ખંભાતના મામીનખાનની મદદે જઈ સુરતના નવાએ જ ખુસર જીતી લીધું હતું. ઈ. સ. ૧૭૬૮ માં અહમદબેગ ગુજરી જતાં એના પુત્ર મઝદખાન ગાદીએ આવ્યા.
સુરતની ભરૂચના કુરાની જકાત ને હકસાઈ ભરૂચે ખાર વર્ષ' સુધી ચૂકવી નહાતી તેથી અંગ્રેજોએ ઈ. સ. ૧૭૭૧ માં કલ કૈનીની આગેવાની નીચે ભરૂચ પર આક્રમણ કર્યું. આની સાથે સુરતના નવાબના ૭૦૦ સૈનિક પણ સામેલ હતા. નવાખે ખંભાતના નવાબ અને ફોસિહરાવ ગાયકવાડ પર પા લખી મદદ માગી. ખંભાતથી કશું આવ્યું નહિ, પણ ફ્રોસિંહરાવ પોતાના સૈન્ય સાથે ભરૂચ આવી પહેાંચ્યા. બેશક, ફત્તેસિંહરાવની મુરાદ નવાખ ભરૂચના કિલ્લામાંથી બહાર નીકળે એટલે ભરૂચને કબજો લઈ લેવાની હતી. નવાબને આની ગંધ પહોંચી જતાં એણે ગાયકવાડને જણાવ્યું કે ગાયકવાડી સનિક એક પણ ભરૂચમાં મેકલવા નહિ, મદદની જરૂર પડશે તા ું કહેવરાવીશ. નવામે અંગ્રેજો સામે ન`દાને સામે કાંઠે કીમ નજીક સૈન્ય માકલી આપ્યું, એમાં વિજય ન મળતાં સૈનિકા માટી ખુવારી સાથે પાછા આવ્યા. હવે નવાબી લશ્કર કિલ્લામાં આવ્યુ અને નવાબે કિલ્લા પર મેચો નક્કી કરી આપ્યા. એ દરમ્યાન અંગ્રેજ સૈન્ય સામે કાંઠે આવી પહેાંચ્યું હતુ. વળતે દિવસે
