________________
પેશવા બાલાછ બાજીરાવને અમલ
( ૮
પાણીપતના મેદાનમાં મરાઠાઓના કારમા પરાજયથી આઘાત પામેલા પેશવા બાલાજીરાવનું તા. ૧૨–૬–૧૭૬૧ ના રોજ અવસાન થતાં ૭૭ એના પછી એને પુત્ર માધવરાવ ૧લે પેશવા બને.
પાદટીપ ૧. A. K. Forbes, Ras-mala, p. 569 ૨. મગનલાલ વખતચંદ, અમદાવાદનો ઇતિહાસ', પૃ. ૩૮
આ કરારની વિગતો માટે જુઓ Commissariat, A History of Gujarat, Vol. II, p. 544. ૩. હીરાલાલ ત્રિભુવનદાસ પારેખ, અર્વાચીન ગુજરાતનું રેખાદર્શન', પૃ. ૪૫ જ. ૧૮, બીજો જમાદી માસ, હિ. સ. ૧૧૭૧ ૫. મોમિન ખાન સાથે જે કેટલાક અમલદાર પોતાના કુટુંબકબીલા સાથે કાયમ માટે
શહેર છોડી ચાલી નીકળ્યા તે પૈકી સલીમ જમાદાર મુખ્ય હતા. ૬. ૩, રજબ ઉલ્ મુરજજબ માસ, હિ. સ. ૧૧૭૧ $24. Gazetteer of the Bombay Presidency (GBP), Vol. I, pt.I, p. 342 ૭. “મિરાતે અહમદી', વ. ૨ (ગુ. અનુ. કુ મો. ઝવેરી), (મિ), ખંડ ૪,
પૃ. ૬૫૩-૫૬ ૮. મરાઠાઓએ ૧૭૫૬ માં અમદાવાદ ગુમાવ્યું તે પછી મોમિનખાન પાસેથી એ પાછું
મેળવવા પેશવા તરફથી સદાશિવ દાદર સેના સાથે ગુજરાતમાં આવ્યું હતું ને
એ સદાશિવ રામચંદ્ર અને દમાજી ગાયકવાડની મદદમાં જોડાયો હતો. ૯. શંભુરામ નાગર બ્રાહ્મણ હતો. એણે મોમિન ખાનને અમદાવાદ લેવામાં સહાય કરી હતી, આથી મોમિનખાને એને પોતાનો નાયબ બનાવ્યો હતો (૧૭પ૬).
મરાઠાઓએ અમદાવાદ પુનઃ પ્રાપ્ત કરવા શહેરને ઘેરો ઘાલ્યો ત્યારે શંભુરામે શહેરને જમ્બર બચાવ કર્યો હતો, એટલું જ નહિ, પણ એક વાર શહેરના કોટની બહાર નીકળી સદાશિવ રામચંદ્રની છાવણી પર ઓચિંતે છાપો મારી આખી છાવણ લૂંટી લીધેલી, આથી મરાઠાઓ એના પર ખૂબ રોષે ભરાયા હતા.
ગે. હા. દેસાઈ, “ગુજરાતને અર્વાચીન ઈતિહાસ', પૃ. ૧૯૧-૯૬ ૧૦. મિઆ, ખંડ ૪, પૃ. ૬૫૬-૫૭ ૪૫. 3GP, Vol. I, pt. I, p. 342 ૧૧. મિઅ, નં. ૪, ૫, ૬૬૦; M.S, Commissariat, op. cit, Vol. II, p. 545;
વિ. નો. ઘોર, ગુઝરાતી માઠી નવર”, ૫. ૭૬ ૧૨. ૮, સવલ માસ, હિ. સ. ૧૧૭૧ ૧૩. મિઅ, નં. ૪, પૃ.૬૬૮; H. W. Bell, The History of Kathiawad, p. 132 ૧૪. એ ખંભાતને નામાંકિત શ્રીમંત વેપારી હતો. મેમિનખાન એની પાસેથી વારંવાર
મોટી રકમે વગર વ્યાજે કરજે લેતો. જુઓ મિઅ, નં. ૪. પૃ. ૬૬૧. ૧૫. એજન, ૫, ૬૬૧–૧૯; Commissariat, op. cit, Vol. II, pp. 546 .
