________________
૭૦ થી ૭૩૫ સુધી રાજ્ય કર્યું ગણાય છે. ૧૦૨ રાજપુત્ર તરીકે આ રાજાનું નામ “ધરસેન' હતું, જ્યારે એના પોતાના રાજપુત્રનું મૂળ નામ શીલાદિત્ય છે. એનાં ત્રણેય ભૂમિદાન ખેટક(ખેડા)માંની વિજય છાવણીમાંથી ફરમાવેલાં છે. એમાં સુરાષ્ટ્ર ઉપરાંત લા(તળ-ગુજરાત)ની ભૂમિનુંય દાન નોંધાયું છે. એની પ્રાપ્તિ ઘણી ટૂંકી છે. ૧૦૩ આરએનું આક્રમણ
આ રાજાના સમયમાં પશ્ચિમ ભારત પર અરબોનું આક્રમણ થયું. ઈ. સ. ૭૭૧ માં અરબ સરદાર મોહમ્મદ કાસિમે સિંધ કબજે કર્યું ને ત્યાં અરબી હકૂમત સ્થપાઈ. એ પછી બે ત્રણ વર્ષમાં અરબ સૌરાષ્ટ્ર સાથે સંઘર્ષમાં આવ્યા, પણ ઈ. સ. ૭૧૪ માં તેઓએ સુલેહ કરી દીધી.૧૪ ઈ. સ. ૭૨૧-૨૨ની શીલાદિત્ય ૫ માની દૃશ્યાત્રા શાને ઉદ્દેશીને હશે એ જાણવા મળતું નથી....૫
ઈ. સ. ૭૨૫ ના અરસામાં ખલીફ હશામે સિંધના સૂબા તરીકે જુનૈદની નિમણૂક કરી. થોડા વખતમાં જ જુનૈદ ભારવાડ, માંડલ, દહનજ, માળવા, ભરૂચ, ઉજજન, સેંધવ, કચ્છ, સુરાષ્ટ્ર, ચાપોટક, ગુર્જર વગેરે રાજ્ય પર હુમલો કરવા ફેજ મોકલી. ૧૪ અરબી ફોજ આ રાજ્યોને પરાભવ કરીને દક્ષિણાપથ તરફ આગેકૂચ કરવા નવસારિકા આવી ત્યારે ત્યાંના ચાલુક્ય રાજાએ એને પરાસ્ત કરી. વલભીપુરમાં પણ એને પરાજય થયે; એમાં ભરૂચના ગુર્જરપતિવંશી રાજાએ સક્રિય ભાગ ભજવ્યો. ૧૭ આ પરથી સિંધની અરબી લેજે મૈત્રક રાજ્યના કચ્છ સૌરાષ્ટ્ર માળવા વગેરે પ્રદેશ પર સફળ આક્રમણ કર્યું હેવાનું ને છેવટે એ પરાસ્ત થતાં પાછા ફરતાં વલભીપુરમાંય શિકસ્ત પામી હેવાનું ફલિત થાય છે. અરબી ફોજને પાછી હઠાવવામાં ભરૂચના રાજાએ છેક વલભીપુર સુધી એને પીછો પકડ્યો લાગે છે. વલભીમાં થયેલા અરબી ફોજના પરાભવમાં ત્યાંના રાજા શીલાદિત્ય ૫ માએ સક્રિય ભાગ લીધો હશે.
જયદ્રથવંશી ગણાતા સંધવ મહારાજ અતિવમએ આ રાજાના રાજ્યકાલમાં સિંધ તજી સૌરાષ્ટ્રમાં આશ્રય લીધે લાગે છે. ૧૦૮ મહારાજાધિરાજ શીલાદિત્ય ૬ ઢો - શીલાદિત્ય ૫ મા પછી એને પુત્ર શીલાદિત્ય ૬ ગાદીએ આવ્યા. એને એક જ દાનશાસન મળ્યું છે;૧૦૯ એ (વલભી) સંવત ૪૪૧(ઈ. સ. ૫૯) છે. એણે લગભગ ઈ. સ. ૭૩૫ થી ૭૬૦ સુધી રાજ્ય કર્યું. –૩–૫
