________________
૧૩.]
યુઅન શ્વાંગની નોંધ
[૩૭૭
રાજાએ જવાબ આપતાં કહ્યું : ‘ધણા દિવસેાથી તમારી ખાટી પ્રતિષ્ઠા થતી રહી છે. તમે રાજાને છેતર્યા છે અને પ્રજાને પણ ભ્રમમાં રાખી છે. અમારી અહીંની જૂની પ્રથા પ્રમાણે જે કાઈ શાસ્ત્રાર્થમાં હારે છે તેને મેાતની સજા કરવામાં આવે છે.' એમ કહીને એણે આજ્ઞા આપી કે લેાઢાના તવા ગરમ કરા અને એના પર આને (બ્રાહ્મણને) ખેસાડેા.' આ આજ્ઞાથી ભયભીત થઈ બ્રાહ્મણ એનાં ચરણામાં પડયો અને ક્ષમાની પ્રાર્થના કરી.
આ સમયે બ્રાહ્મણ પર દયા લાવી ભદ્રરુચિ રાજા પાસે જઈ કહેવા લાગ્યા : ‘મહારાજ! આપના સદ્ગુણા દૂર સુધી ફેલાયા છે, આપની કીર્તિ દિગંતવ્યાપી છે. કૃપા કરીને આપ આપના પુણ્યની વધુ અભિવૃદ્ધિ કરવા માટે આ માણસને બચાવે. આપના મનમાં ધાતકી વિચારાને સ્થાન ન આપે।.' ત્યારે રાજાએ આજ્ઞા આપી કે ‘આ માણસને ગધેડા પર બેસાડીને બધાં ગામા અને નગરામાં ફેરવે.''
બ્રાહ્મણ પેાતાના પરાજયથી એટલા દુ:ખી થઈ ગયા હતા કે એને લેાહીની ઊલટી થઈ. એની આ દશાના સમાચાર જાણી એને આશ્વાસન આપવા ભિક્ષુક એની પાસે ગયા અને કહેવા લાગ્યા : આપની વિદ્વત્તા બહુ છે. આપે પુનિત અને અપુનિત બંને સિદ્ધાંતાનું મનન કર્યુ છે. આપની કીતિ બધી બાજુએ ફેલાયેલી છે. હાર-જીત અને પ્રતિષ્ઠા-અપ્રતિષ્ઠા તા થયા જ કરે છે અને એ પછી કીર્તિમાં શું સત્ય છે ? ' બ્રાહ્મણ ભિક્ષુના શબ્દ સાંભળી ગુસ્સે થઈ ગયા અને ભિક્ષુને ગાળેા ભાંડવા લાગ્યા. એણે (બ્રાહ્મણે) મહાયાન સંપ્રદાયની સાથે પ્રાચીન પવિત્ર પુરુષોને પણ અપશબ્દોથી અપમાનિત કર્યાં, પર ંતુ એના શબ્દો પૂરા થતાં પહેલાં પૃથ્વી ફાટી અને એ જીવતા અંદર ચાલ્યા ગયા. આ કારણથી એની નિશાની ખાઈમાં હજુ સુધી છે.
અહીંથી દક્ષિણ-પશ્ચિમ જતાં સમુદ્રની ખાડી કે (સમુદ્રોના સંગમ)૧૦ આવે છે અને ત્યાંથી ૨૪૦૦ થી ૨૫૦૦ લી ઉત્તરપશ્ચિમે અટલીનું રાજ્ય આવે છે વડાલી (અ-ત-લી કે એ-ટ-લી)૧૧
આ દેશના ધેરાવા લગભગ ૬૦૦૦ લી અને દેશના પાટનગરને ઘેરાવા લગભગ ૨૦ લી છે. વસ્તી ગીચ છે. અહીં ભરી રખાતાં રત્ના તથા કિંમતી પદાર્થાં ઘણી ઊંચી જાતનાં હોય છે. જરૂરિયાતા ભૂમિની બધી પેદાશ માટે પૂરતી છે તાપણુ લેાકેાના મુખ્ય વ્યવસાય વેપાર છે. જમીન ખારી અને રેતાળ છે. ફળ-ફૂલ બહુ થતાં તેથી. આ દેશમાં હુત્સિઅન (?) વૃક્ષ બહુ થાય છે. આ વૃક્ષનાં પાન ઝુએન (?) પીપરનાં પાન જેવાં થાય છે. અહીં... ‘હિન-લુ' સુગંધી
