________________
૧૩૦].
મૈત્રક કાલ અને અનુ-ૌત્રક કાલ શિરાવટીની નીચે કીર્તિ મુખની પદિકા અને કુંડલિત કાનની રચના જોવામાં આવે છે. એક ચોકીના સ્તંભમાં કલશ અને નાગપાશનું આલેખન ઉત્કૃષ્ટ કેટીનું છે.
આમાંનાં કેટલાંક મંદિરની સમતલ છતોમાં આડાં-ઊભાં ચોકઠાં બનાવીને તેઓને ફૂલવેલ ભાતમાં કંડારેલાં છે.૨૫ કેટલાંક મંદિરોની છતો સોલંકી કાલમાં જાણીતી થયેલ અર્ધવૃત્તાકાર કરોટક(નાભિઈદ) પ્રકારની છે. તેઓના ઘૂમટાકાર થરોમાં ચંપક-કલીને થર અને ગજતાલુ(કાલ-કાચબા)ની રચના જોવામાં આવે છે. ૨૨
પૂર્વાભિમુખ આવેલું મંદિર નં. ૧ શિવમંદિર હોવાનું એની જંધાના ગવામાં આવેલાં શિ૯પ પરથી સૂચિત થાય છે. ઉત્તરમાં શિવ, પશ્ચિમે ઉમામહેશ્વર અને દક્ષિણે ગણેશનાં શિ૯૫ છે. ગર્ભદ્વારની ત્રિશાખ દ્વારશાખાના મથાળે ઉત્તરાંગમાં દેવમૂર્તિઓ (મધ્યમાં શિવ) ઉપરાંત વાદકે અને મિથુનેનાં શિલ્પ છે. દ્વારશાખાના લલાટમાં ગણેશનું શિલ્પ છે.૨૨૭
મંદિર નં. ૨ ની હારશાખા અત્યંત અલંકૃત છે.
કુંડ પાસે આવેલું પૂર્વાભિમુખ મંદિર નં. ૫ વિષ્ણુમંદિર હોવાની ધારણા . છે. મંદિરની ઉત્તર તથા દક્ષિણ દીવાલે અનુક્રમે વરાહ અને નૃસિંહનાં શિલ્પ છે. ૨૨૮
મંદિર નં. ૬ ઘણું કરીને સૂર્યમંદિર છે. એની પાછલી બાજુની દીવાલના ગવાક્ષમાં સૂર્યની મૂર્તિ છે. એની દ્વારશાખાના તરંગમાં નવગ્રહને ૫ટ્ટ છે. મંદિરની દક્ષિણ અને ઉત્તરની દીવાલની જંઘાના ગવાક્ષામાં અનુક્રમે પંચાગ્નિતપમાં લીન પાર્વતી તથા ગણેશનાં શિલ્પ છે. ૨૨૯
પૂર્વાભિમુખ મંદિર નં. ૭ શિવમંદિર છે. ગર્ભપ્રહની દીવાલની જંઘાના પાછલા ગવાક્ષમાં શિવનું શિલ્પ છે. મંદિરના મંડપની દક્ષિણ દીવાલના એક ગવાક્ષમાં પગમાં નુપુર ધારણ કરવામાં નિમગ્ન સિંહારૂઢ પાર્વતીનું સુંદર શિલ્પ છે. ઉત્તર દિશાની દીવાલના ગવાક્ષમાં ગણેશ છે.૨૩૦
રોડાનાં મંદિરને તલમાનની દષ્ટિએ અભ્યાસ કરતાં જણાય છે કે મંદિર નં. ૧, ૪ અને ના તલમાનની મધ્યમાં એક નિગમ-ભદ્રની રચના હેવાથી એ ત્રિરથ' પ્રકારનાં છે, જ્યારે મંદિર નં. ૩, ૫ અને ૭ ના તલમાનમાં ભદ્ર અને પ્રતિરથ એમ બે નિર્ગમ હોવાથી એ “પંચરથ” પ્રકારનાં છે. મંદિર નં. ૨
એકરથ” પ્રકારનું છે. મંદિર નં. ૬ ની આગળની શૃંગારકી પાછલા સમયમાં ઉમેરાયેલી છે. મંદિર નં. ૭ને ગૂઢમંડપ વિસ્તૃત છે. એની આગળની શૃંગારચોકી