________________
રર૮] મૈત્રક કાલ અને અનુ-ૌત્રક કાલ
[>, કનેજથી પિતાના મરણના સમાચાર મળતાં આમરાજ કનોજ ગયો અને પિતાની ગાદીએ બેઠે, એણે આ. બપ્પભદિસૂરિને કનાજ તેડાવ્યા. ધર્મલાભનું કારણ જાણી બપ્પભદિ શિષ્ય પરિવાર સાથે કને જ ગયા. રાજવીએ એમને ઠાઠમાઠથી પ્રવેશમહત્સવ કર્યો. ૧૦
આ બપ્પભષ્ટિએ “ચતુર્વિશતિકા', “અનુભૂત સિદ્ધ સારસ્વત સ્તોત્ર', શારદા સ્તોત્ર', “વીરસ્તવ” વગેરે સ્તુતિસ્તોત્રો સંસ્કૃતમાં રચ્યાં છે. “તારાગણ” નામક કાવ્ય હમણું શ્રી. અગરચંદ નાહટાને મળી આવ્યું છે, પણ એના વિષય સંબંધે માહિતી મળી નથી. બપ્પભદિએ અલંકારવિષયક “કવિશિક્ષા ગ્રંથ રચ્યો હેય એમ જણાય છે, પણ હજી મળ્યું નથી.
એમને સ્વર્ગવાસ વિ. સં. ૮૫(ઈ. સ. ૮૩૮)માં થયેલ હતું.
એમના શિષ્ય ગેવિંદસૂરિ હતા. એમની કઈ રચના ઉપલબ્ધ નથી, પરંતુ ધવલ નામના દિગંબર કવિએ ઈ. સ. ની દસમી–અગિયારમી શતાબ્દીમાં અપભ્રંશમાં હરિવંશપુરાણ” નામક કાવ્ય રચ્યું છે તેમાં કવિકીર્તને પ્રસંગે કોઈ તાંબર ગોવિંદાચાર્યના અપભ્રંશ કાવ્ય “સનકુમારીને ઉલેખ આ આ પ્રકારે કર્યો છે:
'सणकुमार जे विरइउ मणहरु, कइ गोविंदु पवरु सेयंवरु ॥
આ શ્વેતાંબર ગોવિંદાચાર્ય બપ્પભદિસરિના શિષ્ય હવાને સંભવ છે, પણ એ કાવ્ય આજે મળતું નથી. ઉદ્યતનસૂરિ (આઠમા સૈકે).
કુવલયમાલા” કથાના કર્તા દાક્ષિણ્યચિહ્ન ઉદ્યોતનસૂરિ છે. એમણે ઈ. સ. ૭૭૯ માં જાબાલિપુર(જાલોર)માં જ્યારે “નરહસ્તી-વત્સરાજ' રાજા રાજય કરતો હતો ત્યારે આ ગ્રંથ લખીને સમાપ્ત કર્યો. જાલેર નગર જોધપુરની - દક્ષિણે આવેલું છે. આ ગ્રંથના અંતે મહત્ત્વપૂર્ણ પ્રશસ્તિ આપેલી છે તેમાંથી ઘણી એતિહાસિક વિગતો પ્રાપ્ત થાય છે.
મુનિજીવન પહેલાં તેઓ મહાદ્વાર નગરના ઉદ્યોતન નામના ક્ષત્રિયના પુત્ર વિટેશ્વરના પુત્ર ઉદ્યતન નામે હતા. કેઈ કારણ મળતાં તેઓ જૈન મુનિ બન્યા. શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કરી તેઓ આચાર્ય થયા અને એમણે આ “કુવલયમાલા” કથાની રચના કરી.
એમની ગુરુપરંપરા વિશે પ્રશસ્તિમાં આ પ્રકારે જણાવ્યું છે : ઉત્તરાપથમાં ચંદ્રભાગા નદીના તટ પર પબૂઈયા નામક નગરી હતી. ત્યાં તેરરાય અથવા
