________________
૮ સુ‘1
પરિશિષ્ટ
(૧૯૧
3
રવાના કરી. હકમે વર્તમાન મુંબઈ ૧ પાસે આવેલા થાણાર બંદર ઉપર આક્રમણ કર્યું અને લૂંટફાટ કરી ત્યાંથી એ માન પાછેર્યાં. અરખાને પશ્ચિમ ભારત ઉપર એ પહેલા હુમલા હતા.
નૌકા–ફેાજ લઈ દૂર દૂરના પ્રદેશા ઉપર ચડાઈ કરવામાં પરાજય પામવાને ખતરા રહેતા હેાવાથી ખલીફા ઉમરને એમ કરવા પ્રત્યે અતિ નફરત હતી. આથી મજકૂર આક્રમણ તથા એના પિરણામ અંગેની ખબર એને પહોંચાડવામાં આવી ત્યારે એ અતિ રાષે ભરાયા અને હાકેમ ઉસમાનને પેગામ પાઠવી જણાવ્યું કે બિરાદર સકૂફી! આ બાબતમાં સાચું કહીએ તેા તમે ફ્રીજ મેાકલી ન હતી, પરંતુ એક કીડાને એક કાષ્ઠ ઉપર મૂકી એને સમુદ્રમાં ફેંકી દીધા હતા. એ લેકે જો આફતમાં સપડાયા હાત ( એટલે કે માર્યા ગયા હેાત) તે તમારા કખીલામાંથી હું એટલી જ સંખ્યા જેટલા માણસેાની કતલ કરાવત.૪ '
"
આમ છતાં થે।ડા સમય બાદ મજકૂર સરદારે ભરૂચપ ઉપર ચઢાઈ કરી, એમાં પણ હુકમને સારા લાભ મળ્યા. એ ફેાજ વિશે માત્ર એટલું જ જાવાનુ મળે છે કે એ આક્રમણ કરી મકરાણુ તરફ ચાલી ગઈ હતી.છ
७
"
ત્રીજી ચડાઈ ને બનાવ ઉપરના બનાવ પછી ૪૧ વરસ બાદ ધેાધામાં નાંધાયા હતા. પ્રવાસી મેહમ્મદ શફી ઉલ્લાહ ધેાધાની નેાંધ લેતાં લખે છે કે ધાત્રામાં એક આરસ શિલા છે, જેના ઉપર અરખી લિપિમાં લેખ છે, તેમાં આ પ્રમાણે લખવામાં આવ્યું છે: ‘ હિ. સ. ૫૭(ઈ. સ. ૬૭)માં સિપાહસાલાર ઇસ્માઇલ એક બળવાન ફેાજ સાથે ધેાધા ઉપર ઊતરી આવ્યા. અહીંના હિંદુ રાજા સાથે એક મહાન જંગ ખેલાયા. ખંને તરફે પુષ્કળ માણસા માર્યા ગયા, જેમાં સિપાહુસાલાર ઇસ્માઇલ અને એનેા સરદાર યાકૂબ મદની વગેરે ઘણા ખપી ગયા.’૮
ઈ. સ. ૭૧૧ માં૯ માહમ્મદ બિન કાસિમે સિંધ જીતી લીધું અને ત્યાંની શાસન–વ્યવસ્થા ખરાર્બર કર્યા બાદ ઈ. સ. ૭૧૩-૧૪ માં એણે એક ફોજ ભીનમાલ તરફ રવાના કરી. ત્યાંના લોકો લડાઈ કર્યા વિના શરણે થયા. એ પછી એ ફાજ જયપુર તરફ ચાલી ગઈ.
અ આ
ઈ. સ. ૭૧૪ માં મેહમ્મદ બિન કાસિમે સૌરાષ્ટ્રના રહેવાસી સાથે સુલેહ કરી. એમાં મેડ (મેર ) લેાકેાના પણ ઉલ્લેખ આવે છે. આ ઉપરથી એમ જણાય છે કે એને એ પ્રજા સાથે કાંઇક ધણુ થયુ હોવુ જોઈ એ. વષે માહમ્મદ બિન કાસિમની ખરતરફી થઈ, એ પછી ખલીફ્રા તરફથી સિંધમાં
