________________
૮મું] સમકાલીન રાજ્યો
[૧૫૯ આવે છે ૫૮ તે અમેઘવર્ષને લાગુ પડે છે. એ અનુસાર લાટમંડલના રાષ્ટ્રકૂટ રાજકુલ અને દખણના રાષ્ટ્રકૂટ રાજકુલ વચ્ચેના સંબંધ હવે વણસ્યા લાગે છે. ૧૫૯ યુવરાજ આ યુદ્ધમાં શરૂઆતમાં સફળતા પામ્યો હશે, પરંતુ છેવટે એ યુદ્ધમાં માર્યો ગયે (લગભગ ઈ. સ. ૮૪૫).૧૦
પ્રશસ્તિમાં એની વિરતા તથા દાનવીરતાની ખાસ પ્રશંસા કરી છે. અકાલવર્ષ શુભતુંગ
એનું કાઈ દાનશાસન મળ્યું નથી. એ ‘અકાલવર્ષ” અને “શુભતુંગ” તરીકે જાણીતો છે, પરંતુ એ એનાં અપર નામ લાગે છે; એનું મૂળ નામ જાણવા મળ્યું નથી. મુખ્ય વંશના રાજા અમોઘવષે ઈ. સ. ૮૫૦ માં માન્યખેટ (કર્ણાટક) માંથી કર્માતપુર વિષયમાંનું ગામ પૌડ઼પુરના બ્રાહ્મણોને દાનમાં દીધેલું. ૧૧૦ આ પરથી લાટમંડલ ત્યાંસુધી મુખ્ય વંશના શાસન નીચે રહ્યું લાગે છે. આ પછી લાટના અકાલવષે વલભ(અમોઘવર્ષ)ની સેનાથી આક્રાંત થયેલું પિતાના પિતાનું રાજ્ય સત્વર પાછું મેળવ્યું. પછી ફરી લાટનું સૈન્ય ભયમાં મુકાયું, એવામાં અકાલવર્ષ મૃત્યુ પામે ને એના પુત્ર ધૃવરાજે અમેઘવર્ષ સાથે સમાધાન કરી લીધું.
અકાલવર્ષને ધ્રુવરાજ, દંતિવમ અને ગોવિંદરાજ નામે પુત્ર હતા. ધારાવર્ષ યુવરાજ ૨ જે
અકાલવર્ષ શુભતુંગને ઉત્તરાધિકાર એના ચેષ્ઠ પુત્ર યુવરાજે સંભાળે. એ ધારાવર્ષ” અને નિરુપમ' જેવાં અપર નામ ધરાવતો. એનાં ઈ. સ. ૮૬૭ થી [૮૮૪ નાં દાનશાસન મળ્યાં છે. પહેલું દાન એણે ભૃગુકચ્છમાં કર્માતપુર-૧૧૬ વિભાગમાંના એક બ્રાહ્મણને આપેલું. ૧૧ બીજા દાનમાં શક ૭૯૩ (ઈ. સ. ૮૭૧-૭૨)માં નર્મદા–મહી પ્રદેશનાં બે ગામ મહાદેવના મંદિરને અર્પણ કરેલાં. ૧૨ એ જ વર્ષે અમોઘવર્ષે સંજાન–૮૪ માંના એક ગામનું દાન દીધેલું. ૧૬૩ એ પરથી નવસારી વિભાગની દક્ષિણે આવેલ એ પ્રદેશ રાષ્ટ્રકૂટના મુખ્ય વંશના સીધા શાસન નીચે હેવાનું માલૂમ પડે છે.
ઈ. સ. ૮૮૪માં યુવરાજે કામ્પિત્યતીર્થના બૌદ્ધવિહારને સુહિલા વિષયમાંનું ગામ દાનમાં દીધું. ૧૪૪ સાત વર્ષ પહેલાં (ઈ. સ. ૯૬૭માં) ધવરાજની સંમતિથી એના ભાઈ દંતિવર્માએ પણ એ વિહારને ગ્રામદાન કરેલું છે.૧૫
ધ્રુવરાજ ગાદીએ આવ્યો ત્યારે એણે અમોઘવર્ષની સાથે સમાધાન કરી લીધેલું, પણ એવામાં એક બાજુ ગુર્જરેનું પ્રબળ સૈન્ય ચડી આવ્યું ને
