________________
ey]
સમકાલીન રાજ્યા
[ ૧૫૦
( હરસાલ, તા. પ્રાંતીજ, જિ. સાબરકાંઠા ) વિષય પર પ્રવતું હતું. આમ કરાજે પેાતાની રાજસત્તાના ધણા વિસ્તાર કર્યાં. ઈ. સ. ૭૫૭ ના દાનશાસનમાં આપેલાં એનાં માબિરુદ હવે યથાર્થ નીવડ્યાં. આમ કકરાજે એછામાં ઓછુ ઈ. સ. ૭૫૭ થી ૭૮૮ સુધી રાજ્ય કર્યું. આ દરમ્યાન દખ્ખણના મુખ્ય વંશમાં કૃષ્ણરાજ અકાલવ, ગાવિંદરાજ પ્રભુતવષ અને ધ્રુવરાજ ધારાવ` એ ત્રણ રાજા થયા. ધ્રુવરાજે ઉત્તરમાં છેક ગંગા-યમુનાના પ્રદેશ સુધી વિજયકૂચ કરી. એના ઉત્તરાધિકારી ગાવિંદરાજ ૩ જાએ પ્રતીહાર નરેશ નાગભટ ૨ જાતે હરાવી પેાતાનું શાસન છેક માળવા સુધી પ્રસાયુ" ને લાટમંડલનુ રાજ્ય પાતાના નાના ભાઈ ઇંદ્રને સુપરત કર્યું.૧૫૧ આમ ગુજરાતના સ્વતંત્ર રાષ્ટ્રકૂટ રાજ્યના ધ્રુવરાજના સમયમાં નહિ, તે ગાવિંદરાજ ૩ જાના સમયમાં અંત આવ્યા. ગાવિંદરાજે માળવા જીતી વિધ્ય પ્રદેશના રાજા શવને વશ કરી પાછા ફરતાં ચેામાસુ શ્રીભવનમાં ગાળેલું તે સ્થળ ભરૂચ જિલ્લામાં આવેલુ સરભાણુ હાઈ અહીં નોંધપાત્ર છે.૧૫૨ આ બનાવ ઈ. સ. ૮૦૦ ના અરસામાં બન્યા જણાય છે. (૨) લાટમ’ડલની રાષ્ટ્રકૂટ શાખા
ગોવિંદરાજ ૩ જાએ પેાતાના અનુજ ઇંદ્રરાજને લાટમ`ડલ સોંપતાં, અહીં રાષ્ટ્રકૂટ વંશની અલગ શાખા પ્રવતી. લાટમંડલના શાસ્તા ઇંદ્રરાજ ‘લાટેશ્વર' તરીકે ઓળખાતા. એનું પેાતાનું કોઈ દાનશાસન મળ્યું નથી. એણે લગભગ ઈ. સ. ૮૧૦ સુધી રાજ્ય કર્યું લાગે છે. એની પ્રશસ્તિમાં એણે ગુજરેશ્વરને પરાસ્ત કર્યાં હાવાનુ તે દક્ષિણાપથના મહાસામાને રક્ષણ આપ્યું હોવાનુ જણાવ્યુ છે. ૧૫૩
ઇંદ્રરાજને બે પુત્ર હતા ઃ ક રાજ અને ગોવિંદરાજ.
સુવર્ણ વર્ષ ક રાજ અને પ્રભૂતવષ ગાવિ‘દરાજ
આ મેમાં કરાજ મેાટા હતા. એનાં શક વર્ષ ૭૩૪, ૭૩૬, ૭૩૮, ૭૩૯, ૭૪૩ અને ૭૪૬ નાં દાનપત્ર મળ્યાં છે, જ્યારે એના અનુજ ગાવિંદરાજનાં શક વર્ષ ૭૩૨, શક વર્ષ ૭૩૫, ૧. સ. ૫૦૦ (શ. સ. ૭૪૦ ) અને શક વર્ષી ૭૪૯ નાં દાનપત્ર પ્રાપ્ત થયાં છે,૧૫૪ આથી એ બે ભાઈઓના રાજ્યકાલ વચ્ચે પૂર્વાપર સંબંધ રહેલા નથી. દાનશાસનેામાં જણાવેલી વિગતા પરથી એ ખેના શાસનપ્રદેશ પણ અલગ અલગ લાગતા નથી. આથી આ સમય દરમ્યાન કાયમી રાજા કર્ક રાજ હોય ને એના અનુજ કક રાજની ગેરહાજરીમાં રાજબિરુદ ધારણ કરવાને તથા દાનશાસન ફરમાવવાના અધિકાર ધરાવતા હતા હેાય એવુ સંભવે છે.
