________________
૮મું] સમકાલીન રાજ્ય
[૧૪૧ માં સેમેશ્વર(સોમનાથ)ના બ્રાહ્મણને પચ્છત્રી વિષયમાં આવેલું ઢક (ઢાંક) ગામ દાનમાં દીધું.૪૪ એ વિષયમાંનું એક બીજું ગામ એણે ભિલ્લમાલના બ્રાહ્મણને દાનમાં આપ્યું, પણ એના દાનશાસનમાં દાનને સમય નો નથી.૪૫ બંને દાનશાસન એક શકે લખેલાં છે. આમાંનું પહેલું દાન જાઈ કે અંગુક ૨ જાના રાજ્યકાલ દરમ્યાન આપેલું એવું અલતેકરનું મંતવ્ય અગાઉ જણાવ્યા મુજબ બરાબર નથી; બંને દાન જાઈ કે પોતાના રાજ્યકાલમાં આપેલાં છે. એણે લગભગ ઈ. સ. ૮૨૫ થી ૮૪૫ સુધી રાજ્ય કર્યું. પ્રશસ્તિમાં એનાં પુરુષાર્થ, પરાક્રમ, પૈયેઔદાય, ઐશ્વર્ય ઇત્યાદિની ભારે પ્રશંસા કરવામાં આવી છે. એને બે પુત્ર હતા : અગ્ગક અને ચામુંડરાજ. અગ્ગક ૩ જે
જાઈક ૧ લા પછી એને પુત્ર અણૂક ૩ જ ગાદીએ આવ્યો. અલતેકરે ચામુંડરાજને જાઈને મોટો પુત્ર માનેલે, પરંતુ અચ્ચક જાકનો મેટો પુત્ર હેય ને સીધે પિતાને ઉત્તરાધિકારી બન્યા હોય એ વધુ સંભવિત છે. અગુકે લગભગ ઈ. સ. ૮૪૫ થી ૮૭૦ સુધી રાજ્ય કર્યું ગણાય.
એનું એકેય દાનશાસન મળ્યું નથી, પણ એના પુત્ર રાણકના દાનશાસનમાં અગ્રુકની પ્રશસ્તિ આપેલી છે.૪૭ એમાં એના પુરોગામીઓની પ્રશસ્તિનાં અનેક સુંદર પદ સંકલિત કરેલાં છે. એમાં એનાં પરાક્રમ, કીતિ, નીતિ, પુરૂષાર્થ, દેહસૌષ્ઠવ આદિની પ્રશંસા કરી છે. અગ્રુકે લાંબો સમય રાજ્ય ભોગવીને પિતાની હયાતીમાં પોતાના પુત્ર રાણકને રાજસિંહાસને સ્થા.૪૮
રાણક ૨ જે
અગ્ગક ૩ જાના પુત્ર રાણુક ૨ જાનું એક દાનશાસન મળ્યું છે. ૪૯ એમાં એણે ગુ. સં. ૫૫ (ઈ. સ. ૮૭૪-૭૫)માં અમુક મંદિરને તથા મઠને આપેલા ગ્રામદાનની હકીકત નેંધી છે. એ ગામ સુવર્ણમંજરી વિષયમાં આવેલું હતું. દાનશાસનનો દૂતક યુવરાજ જાઈ છે.
પ્રશસ્તિમાં રાણકના શક્તિ, જ્ઞાન, સચ્ચરિત, ઔદાર્ય, પરાક્રમ, સ્વૈર્ય, ગાંભીર્ય ઇત્યાદિ વિવિધ ગુણોની પ્રશંસા કરવામાં આવી છે, એમાં ઘણું પદ શ્લેષ માટે આલંકારિક રીતે પ્રયોજાયાં છે. રાણુકે લગભગ ઈ. સ. ૮૭૦ થી ૮૮. સુધી રાજય કર્યું.
