________________
૯ સુ' ]
કૃષ્ણરાજ ૧ લા
પુષ્યદેવ પછી એનેા પુત્ર કૃષ્ણરાજ ગાદીએ આવ્યેા. એણે લગભગ ઈ. સ. ૭પ૦ થી ૭૭૦ સુધી રાજ્ય કર્યું. પ્રશસ્તિમાં એને ધણા પરાક્રમી, યશસ્વી અને પ્રતાપી નિરૂપવામાં આવ્યા છે.૨૯ એણે મહાસામંત વગેરે પંચ મહાશબ્દ(મહાબિરુદ) ધારણ કર્યાં હતા.
સમકાલીન રાજ્યો
[૧૩
અશ્રુક ૧ લે
કૃષ્ણરાજના ઉત્તરાધિકાર એના પુત્ર અગ્ગકને મળ્યેા. ધૂમલીમાંથી મળેલાં એ આરંભિક દાનશાસનામાં ત્યાંની રાજવંશાવળીની શરૂઆત આ રાજાથી કરવામાં આવી છે એ પરથી એ આ રાજવંશને મહત્ત્વના રાજા ગણાય. એની પ્રશસ્તિમાં એનાં યશ, પ્રતાપ, દાન અને સુચરિતની લાંખી આલંકારિક પ્રશંસા કરવામાં આવી છે.૩૦ એના રાજ્યકાલ લગભગ ઈ. સ. ૭૭૦ થી ૭૯૦ ના આંકવામાં આવ્યા છે. ઈ. સ. ૭૮૮ માં સિંધના અરએ વડે થયેલા વલભી-ભંગના બનાવ આ દરમ્યાન બનેલા. ઘૂમલીના છેલ્લા દાનશાસનમાં આપેલી એની પ્રશસ્તિમાં એણે પેાતાના ભૂમંડલના ઉદ્ઘાર કર્યાં હોવાનું જણાવ્યું છે.૩૧
રાણક ૧ લા
અગ્ગક ૧ લાના પુત્ર રાણક ૧લાએ લગભગ ઈ. સ. ૭૯૦ થી ૮૧૦ સુધી રાજ્ય કર્યું. ધૂમલીમાંથી મળેલું એક દાનશાસન૨ કૃષ્ણરાજના પુત્ર અગ્રુકના: પુત્ર રાણકનું છે, પરંતુ સૈંધવાની વંશાવાળીમાં કૃષ્ણરાજ-અગ્રુકની ખે જોડી આવે છે તે આ દાનશાસનનું ખીજું પતરું મળ્યું ન હોઈ એના સમય અજ્ઞાત રહ્યો છે. શાસ્ત્રી હાથીભાઈ હરિશ ંકરે આ રાણકને અગ્ગક ૧ લાના પુત્ર રાષ્ટ્રક માનેલા, જ્યારે અલતેકરે એમાં કેટલાક વાંધા દર્શાવી એને અગ્નુકર જાના પુત્ર ગણ્યા.૭૩ પરંતુ ડીલરરાય માંકડે આ પ્રશ્નની વિગતે ચર્ચા કરીને એ અષ્ણુક ૧ લાના પુત્ર હાવાનું પ્રતિપાદિત કર્યુ છે.૩૪
રાણકે ભૂમિદાનમાં પચ્છત્રી વિષયમાંનું એક ગામ આપ્યું. પહેલા પતરાના અંતે આપેલી પ્રતિગ્રહીતાને લગતી અપૂર્ણ માહિતીમાં રાણી ક્ષેમેશ્વરીના ઉલ્લેખ થયા છે, રાજા રાણકની પતિવ્રતા પત્ની તરીકે.૩૫ પ્રશસ્તિમાં રાજા રાણુ પ્રતાપી, યશસ્વી, ઉદાર, ધર્મિષ્ઠ, વિદ્વાન અને પરાક્રમી હાવાનું નિરૂપાયું છે.૩ રાણકને બે પુત્ર હતાઃ કૃષ્ણરાજ અને જાઈક.
