________________
૧૨૮] મૈત્રક કાલ અને અનુ-મૈત્રક કાલ
[5. બદલે “૮૦૨' લખાયું હોય ને હાલ ઉપલબ્ધ થતા ઉલ્લેખમાં એના આધારે બધે એ જ સંખ્યા અપાઈ હેય. તે આ ચાવડા વંશે વિ. સં. ૮૦૨ (ઈ. સ. ૮૪૬)થી ૯૯૮ (ઈ. સ. ૯૪૨) સુધી રાજ્ય કર્યું ગણાય; ને વનરાજનો જન્મ વિ. સં. ૮૫ર(ઈ. સ. ૭૯૬)માં થયો ગણાય. આ બે વર્ષ અનુક્રમે ભોજના તથા નાગભટ ૨ જાના રાજ્યકાલ સાથે બંધ બેસે છે. આ સૂચના અનુસાર આ વંશના રાજાઓને સમગ્ર રાજ્યકાલ ૯૬ વર્ષને થાય ને એ સરવાળો બંધ બેસાડવા માટે વનરાજનાં ૧૦, યોગરાજનાં ૧૭, ક્ષેમરાજનાં ૨૫, રત્નાદિત્યનાં ૧૫, વૈરિસિંહનાં ૧૦ અને સામંતસિંહનાં ૧૯ વર્ષ ગણવાથી મેળ મળી રહે. આ પણ એક બીજી અટકળ છે, પરંતુ આનુશ્રુતિક વૃત્તાંતમાં આપેલાં વર્ષ અને કને જના રાજાઓના અભિજ્ઞાન વચ્ચે મેળ મેળવવા માટે આવી કોઈ અટકળ કરવી અનિવાર્ય છે.
વનરાજના
જ
વનરાજ પછી એને પુત્ર ગરાજ ગાદીએ આવ્યું. એણે ૩૫ વર્ષ, પ્રથમ સૂચિત સમયાંકન મુજબ ઈ. સ. ૮૫થી ૮૮૫ સુધી રાજ્ય કર્યું. એની પ્રશસ્તિમાં એને પરાક્રમી અને પ્રતાપી આલેખ્યો છે. ૧૦૩ એ ધનુર્વિદ્યામાં નિપુણ તેમજ રાજનીતિમાં પ્રવીણ હતો.૧૦૪
પ્રબંધચિંતામણિમાં આપેલી અનુશ્રુતિ ૫ પ્રમાણે રાજા ગરાજની મનાઈ છતાં એના કુંવરોએ સેમેશ્વર (સોમનાથ) પાટણમાં આવી ચડેલે બીજા રાજ્યને માલ છાનોમાનો લૂંટી લીધે ત્યારે રાજાએ એથી ચૌરવૃત્તિ અંગેનું પૂર્વજોનું કલંક વધ્યું હોવાનું જણાવી પ્રાયોપવશન કરી ચિતાપ્રવેશ કર્યો.
યોગરાજે ભટ્ટારિકા ગીશ્વરીનું મંદિર બંધાવ્યું હતું.
ગરાજને ઉત્તરાધિકાર એના છ પુત્ર ક્ષેમરાજને પ્રાપ્ત થશે. એના ચરિતચિત્રણમાં એની વીરતા તથા કીર્તિની પ્રશસ્તિ કરવામાં આવી છે. ૧૦ એ સંપત્તિમાન, ઐશ્વર્યવાન અને કેપશીલ હતો. એના દૂત અવિવેકી હતા. ૧૦૭ ક્ષેમરાજે ૨૫ વર્ષ (લગભગ ઈ. સ. ૮૮૫ થી ૯૧૦) રાજ્ય કર્યું. ચામુંડરાજ અને આહડ એ એના નાના ભાઈઓ હોય, તો તેઓએ પણ રાજ્યના કોઈ ભાગમાં સમાંતર રાજ્ય કર્યું હોય. આહડે કરાપુરીમાં આગડેશ્વર (આહડેશ્વર) અને કટેશ્વરીના પ્રાસાદ કરાવ્યા.૮ અણહિલવાડમાં પણ આવડેશ્વરનું મંદિર હતું...૯
ક્ષેમરાજ પછી એને પુત્ર વૈરિસિંહ ગાદીએ આવ્યો. એની શુરવીરતા તથા કીર્તિની પણ ભારે પ્રશસ્તિ કરવામાં આવી છે. ૧૦ એણે ધર્મારણ્યના
