________________
ૐ ૐ' ]
ગુજ ૨-પ્રતીહારા
[ ૯૯
બ્યૂલરે નાંદીપુરને વામાહાત્મ્ય'માં ભરુકચ્છ પાસે જણાવેલા નંદિતી તરીકે ને હાલ ભરૂચની પૂર્વે ઝાડેશ્વર દરવાજાની બહાર આવેલા ન દેવાલ નામે જૂના જિલ્લા તરીકે ઓળખાવેલુ, ૫૦ ને મુનશીએ આ મત સ્વીકારેલા,પ૧ પરંતુ ભગવાનલાલે નાંદીપુર એ જૂના રાજપીપળા પાસે આવેલું નાંદેદ સૂચવેલું ૫૨ ઈ. સ. ૬૪૮ માં મૈત્રક રાજા ધરસેન ચક્રવર્તીએ ભરુકચ્છમાં વિજયછાવણી નાખેલી૫૩ ને ઈ. સ. ૬૭૬ માં એના વંશજ શીલાદિત્ય ૩ જાએ ભરુચ્છ વિષયમાં આવેલી ભૂમિનુ દાતું દીધેલું પ એ પરથી ભરૂચ અને એની આસપાસના પ્રદેશ ત્યારે નાંદીપુરના રાજવંશના શાસન નીચે ન હેાવાનું માલૂમ પડે છે. વળી થે!ડાં વર્ષ પર મળેલા એક દાનશાસનમાંપ૫ નાંદીપુર વિષયમાં જણાવેલું તારણુક ગામ નાંદોદ પાસે આવેલુ છે, આથી ભગવાનલાલને મત ચથા હોવાનું પ્રતિપાદિત થાય છે. નાંદોદ (૨૧° પર° ૩, ૭૩° ૩૦° પૂ) કરજણ નદીના પૂર્વ કાંઠા પર આવેલું છે ને ભરૂચ જિલ્લાના નાંદોદ તાલુકાનું વડુ મથક છે. હવે એ રાજપીપળા તરીકે ઓળખાય છે.
૬૬ બાહુસહાય(ઇ.સ. ૬૭૭)ના સમયથી આ રાજવંશની રાજધાની ભરુચ્છમાં હોવાનું માલૂમ પડે છે." એ રાજાએ આ પ્રદેશ વલભીના મૈત્રકા પાસેથી જીતી લઈ એના સંરક્ષણ માટે ઈ. સ. ૬૭૬-૭૭ દરમ્યાન રાજધાની ત્યાં ખસેડી જણાય છે. ભરુકચ્છ એ ન`દાના ઉત્તર તટે આવેલું ભરૂચ છે, જે હાલ ભરૂચ જિલ્લાનું વડુ મથક છે.
૫૭
સામત
૫૭૦ થી ૫૯૫ ના
એ આ રાજવંશના સ્થાપક છે. આ વંશની રાજમુદ્રા એના નામથી અંકિત હતી. આ દર્ એ ગુર્જરદેશના પ્રતીહાર રાજા હરિચંદ્રને કનિષ્ઠ પુત્ર વ્ હવે! સંભવે છે. એના પૌત્ર ૬૬ પ્રશાંતરાગના જ્ઞાત રાજ્યકાલ ઈ. સ. ૬૨૯-૬૪૨ પરથી સામત દફ્ના શાસનકાળ ઈ. સ. સુમારના અંકાય. ત્યારે સ ંખેડા-ભરૂચ પ્રદેશ કટચ્યુરિ વંશની સત્તા નીચે હતા.પ૮ ૬૬ની પ્રશસ્તિમાં એનાં પરાક્રમ તથા પ્રતાપની પ્રશ ંસા કરી છે તેમજ રેવા નદીના પ્રવાહના તથા વિધ્ય પર્વતની ઉપત્યકાના નિર્દેશ આવે છે એ પરથી એણે વિષ્ય-રેવા પ્રદેશમાં કોઈ પ્રતિપક્ષને રાજસત્તા સ્થાપી લાગે છે.૫૯ એણે કટપ્ચ્યુરિ નરેશ સ્વીકારી સામંતપદ્મ ધારણ કર્યું" જણાય છે.'॰ એ ‘પરમ
પરાજય કરી પેાતાની શંકરગણુનું આધિપત્ય દિવ્યભક્ત' હતા.
