________________
સૂતિકેપકમણીય-અધ્યાય ૧૧મો
૮૮૭ દિવસ કે સાત દિવસ સુધી મંડ આદિને એ કારણે સૂતિકાના ઉપચારનું ભોજનક્રમ સ્વીકારો. ૩૨
એકાંતિકપણું હોતું નથી એટલે કે ચોક્સ - સાધારણ દેશમાં સાધારણ નીતિ એક જ ધારી પદ્ધતિ સર્વત્ર હોતી નથી; તેરો રાધાને વાચા હિત સાધાળો વિધિઃારૂરૂ પણ દેશ તથા જાતિના સામ્યનો સારી - જે દેશ સાધારણ હોય એટલે કે– | રીતે નિશ્ચય કર્યા પછી જ તેને અનુસરી જેમાં આનૂપ તથા જાંગલ એ બેય દેશનાં | સુવાવડીના ઉપચારની સારી રીતે જના લક્ષણો હોય, તે દેશમાં સુવાવડી સ્ત્રીના | કરાવવી. ૩૬ સંબંધે જે સાધારણ વિધિ એટલે કે દુપ્રજાતાની કેટલીક ચિકિત્સા કહેવાની પ્રતિજ્ઞ આનૂપ તથા જાંગલ દેશ-એ બેય દેશમાં | | उक्तं तद्व्याधिभैषज्यं दुष्प्रजातोपचारिके। જે વિધિ કરાય તે જ વિધિ કરવી, તે તેને | વાંજિવિદ વાલમ વ્યાપીનામત ઉત્તમ્ રૂા હિતકારી થાય છે. ૩૩
આ ગ્રંથમાં દુપ્રજાતા એટલે કે જેની વિવરણ: અહીં જણાવેલ સાધારણ દેશનું સુવાવડ બગડી હોય એવી સ્ત્રીના ઉપચારોને લક્ષણ સુશ્રુતે આમ કહ્યું છે: “૩મરાક્ષ:
લગતા પ્રકરણમાં તે તે દુપ્રજાતાઓને લાગુ સાધારન તિ'-જે દેશમાં આનૂપ દેશનાં તથા
થતા રોગોની ઔષધચિકિત્સા જે કહેવાઈ જાંગલાદેશનાં બેયનાં લક્ષ સાધારણ તરીકે એક
છે, તેમાંના કેટલાક રોગની ચિકિત્સા હવે સરખાં મળતાં હોય, તે દેશને સાધારણ દેશ જાણો. | પછી અહીં હું કહેવા ધારું છું. ૩૭ સુવાવડી સંબંધે જુદા દેશની આહાર
સવની પહેલાં વરની ચિકિત્સા કહેવાની આદિ પદ્ધતિ
પ્રતિજ્ઞા वैदेश्याश्च प्रयच्छन्ति विविधा म्लेच्छजातयः ।
सर्वेषामेव रोगाणां ज्वरः कष्टतमो मतः। रक्तं मांसस्य निर्वृहं कन्दमूलफलानि च ॥३४॥
तदस्यादौ विधि वक्ष्ये निदानाकृतिभेषजैः ॥३८ જુદા દેશના (માંસભક્ષી ) અનેક
બધાયે રોગોમાં જવર રોગ જ અતિપ્રકારની મ્લેચ્છ જાતિના લોકે, સુવાવડી
શય કષ્ટદાયી મનાય છે; એ કારણે તે સ્ત્રીને (ખોરાકમાં) જાંગલ પ્રાણીઓનું
જવરની જ ચિકિત્સાવિધિ, તેનાં નિદાને, રુધિર તથા માંસનો રસ અથવા કંદમૂળ
લક્ષણ તથા ઔષધોની સાથે હું અહીં તથા ફળરૂપ ખોરાક આપે છે. ૩૪ સુવાવડીના ઉપચાર કુલ સામ્ય
સૂતિકાના છ પ્રકારના જ્વરે અનુસાર કરવા
. षड्विधस्तु प्रसूतानां नारीणां जायते ज्वरः। कुलसात्म्यं च बुध्येत यस्मिन् यस्मिन् यथा यथा।
निजागन्तुविभागेन निदानं तस्य मे शृणु ॥३९ औचित्यात् कुलसात्म्यस्य तत्तथैवानुवर्तते ॥३५॥
સુવાવડી સ્ત્રીઓને આવા છ પ્રકારના અથવા જે જે દેશમાં જે જે કુળનું
વરો ઉત્પન્ન થાય છેઃ નિજ એટલે વાતજ, સામ્ય છે જે પ્રકારે જણાય છે તે પ્રકારે
પિત્તજ, કફજ અને સાંનિપાતિક; આગંતુ, કુળના સામ્યની યોગ્યતાને અનુસરી વિદ્ય
સ્તન્યજ તથા ગ્રહજ;ો યે જવારોનાં નિદાન (સુવાવડીના) ઉપચાર કરાવવા; કારણ કે
પણ હું તમને કહું છું, તમે સાંભળે. ૩૯ તે કુળસામ્ય તે જ પ્રકારે દેશ, કાળ આદિનું
ઉપર્યુક્ત જવરનાં નિદાને અનુસરણ કરે છે. ૩૫
| वेगसंधारणाद्रौक्ष्याद् व्यायामादत्यसृक्क्षयात् । સુતિકાના ઉપચાર દેશ આદિને અનુસરી કરાય શાન્નિસંતાપ શર્વસ્ટોurતિવિના / अतो नैकान्तिकत्वाच्च सूतिकोपक्रमस्य च । दिवास्वप्नात् पुरोवाताद् गुर्वभिष्यन्दिभोजनात् । देशं च जातिसात्म्यं च संप्रधार्य प्रयोजयेत् ॥३६॥ | स्तन्यागमाद् ग्रहाबाधादजीर्णाद् दुष्प्रजायनात् ॥
કહું છું. ૩૮