Page Text
________________
જ
કાશ્યપ સંહિતા-સૂત્રસ્થાન ખાધેલો ખોરાક મુશ્કેલીઓ પચે છે. તેની છાતી | નિદ્રા જેવું ઘેન, અરુચિ અને મોળ-ઊબકા આવે; બળે છે. તેનો વાયુ કોઠાની ઉપર દોડે છે. તેના | એટલાં લક્ષ જેને સ્નેહને અતિયોગ થયો હોય શરીરનો રંગ ખરાબ થઈ જાય છે. તે માણસ તેને થાય છે. આ જ પ્રકારે સુબુત ચિકિત્સાસ્થાનના શરીરે દુર્બળ-સુક્ષ થઈ જાય છે. ૩૩
૩૧ મા અધ્યાયમાં કહ્યું છે કે, “મો મુવસાવો સ્નેહપાન બરાબર લાગુ પડેલાનું લક્ષણ ગુલવા પ્રવાહ / પુરાણાતિપ્રવૃત્તિૐ મૃાં ઉત્નઘય धृतिमृदुपुरीषत्वं मेधापुष्टयग्नितेजसा वृद्धिः।। | સ્ત્રગ્સ '-ખોરાક પર અણગમે, મોઢામાંથી લાળાનું જાહેરારીવૃત્તિ સિધા વન્સિટિનિારૂકા કરવું, ગુદામાં દાહ, પ્રવાહિકા-ઝાડા-મરડા અને
જેનામાં ધૈર્ય જણાય, જેની વિઝા | વિઝાની અતિશય પ્રવૃત્તિ એટલાં લક્ષણે જેને કોમળ થાય, જેની મેધા-ધારણાશક્તિની. | સ્નેહને અતિગ થયે હેય તેને થાય છે.” ૩૫ પુષ્ટિની, જઠરના અગ્નિની તથા તેજની વૃદ્ધિ | સ્નેહપાન પહેલાંનાં હિતકર કર્મો થાય; અને એગ્ય સમયે શરીરની પ્રવૃત્તિ વમિતિઘૂમર્સ પાવાગ્યે વઢmયુમ બરાબર થાય, આટલાં લક્ષણે જેને સ્નેહ- | Wઃ સ્નેપાનમછન મુતિ રથીત પુશ્ચ રૂદ્દી પાનનો સમ્યગગ થયો હોય તેનામાં | જે માણસ આવતી કાલે સ્નેહપાન જણાય છે. ૩૪
કરવા ઈચ્છતો હોય તેણે (આગલા દિવસે) વિવરણ: આ સંબંધમાં ચરકે પણ સૂત્ર. | પ્રવાહી, માપસર, હલકું, ઉષ્ણ –ગરમાગરમ, સ્થાનના ૧૩ મા અધ્યાયના ૫૮ મા શ્લોકમાં આમ | સામ્ય-પિતાની શરીરપ્રકૃતિને માફક, બળ કહ્યું છે કે, “ વાતનોડ્યું ઢીલોનિઃ નિષમ- | તથા જઠરાગ્નિને પ્રદીપ્ત કરનારું અન્ન ખાવું હત | માર્હ ઉન્નધતા જા નિધાનામુવનાયતે || અને એકાંતમાં (બ્રહ્મચર્ય પાળીને) સૂવું. ૩૬ જેઓને સ્નેહપાનને સમ્યગયોગ થયો હોય તે |
વિવરણ: અહીં મૂળમાં ઉત્તરાર્ધના પહેલા માણસને વાયુ અનુકૂળ ગતિવાળા થાય છે, જઠરને | ચરણમાં “વ:' પદના બદલે “શ્વ:” એવો પાઠ અગન પ્રદીપ્ત થાય છે, વિઝા સ્નિગ્ધ થાય અને તું હોય તો જ અર્થમાં તે બંધબેસત થાય એમ ગંઠાયેલી ન રહે, શરીરમાં કમળપણું થાય છે | સમજીને અમે : એ પદ રાખીને તેને અનુસરી અને અંગમાં સ્નિગ્ધપણું થાય છે. ૩૪ “આવતી કાલે' અર્થ રાખ્યો છે. આ સંબંધે ચરકે
અતિશય વધુ સ્નેહપાન ક્યનું લક્ષણ સૂત્રસ્થાનના ૧૩મા અધ્યાયમાં ૬૦મા શ્લોકમાં औरवजाड्योत्क्लेशाध्मानानि पुरीषमविपक्वम् । આમ જણાવ્યું છે કે, “ટોઇમનમિષ્યન્દ્રિ મોચમર્શ अरुचिरपि पाण्डुतन्द्रे वदन्त्यतिस्निग्धलिङ्गानि॥ | प्रमाणतः । नातिस्निग्धमसंकीर्ण श्वः स्नेहं पातुमिच्छता ।।
જે માણસે અતિશય વધુ નેહપાન જે માણસ આવતી કાલે સ્નેહપાન કરવા ઇચ્છતા કર્યા હોય તેનામાં આ લક્ષણો થાય છે, | હોય તેણે આગલા દિવસે પ્રવાહી, ગરમ, અભિગંદીએમ વિદ્વાનો કહે છે જેમ કે તેના શરીરમાં કફવર્ધક ન હોય એવું, પ્રમાણસર, અતિશય ભારેપણું, જડપણું, ઉત્કલેશ–મોળ, ઊબકા, | સ્નિગ્ધ ન હોય એવું અને જે અસંકીર્ણ હોય આમાન-પેટનો આફરો, વિષ્ટામાં અપકવતા એટલે કે બેત્રણ ધાને ભેગાં કરીને રાંધ્યું ન -કચાશ, અરુચિ, શરીરમાં પાંડતા અને ! હેય એવું અન્ન ખાવું જોઈએ.” ૩૬ તંદ્રા એટલે કે નિદ્રા જેવું ઘેન થાય છે. ૩૫ સ્નેહપાન કર્યા પછીનાં હિતકર કર્મો - વિવરણ: આ સંબંધે ચરકે સરસ્થાનના ઉ પવા જિન્દિરાઃ સ્થાનિત૧૩ મા અધ્યાયમાં ૫૯ મા શ્લેકમાં આમ કહ્યું છે | શાથિઃ થોથામવેત્તાત્યાની છેકે, ‘વાટુતા પર્વ ગાયં પુરીષસ્થાવિપકવતા તન્દ્રી- પોરાઃ | રૂછા. રવિરાઃ ચારતિનિષિક્ષામ' શરીરમાં નેહપાન કર્યા પછી માણસે (તે પચે ફીકાશ, ભારેપણું, જડતા, વિષ્કાની કચાશ, તન્ના- | ત્યાં સુધી સહેવાય તેવું) ગરમ-ઉકાળેલું
| SR No. | 032596 |
| Book Title | Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri |
| Publisher | Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 1034 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Interfaith |
| File Size | 36 MB |