Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

SR No.: 032596
Original Sutra Author: N/A
Author: Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay
Publication Year: 1970
Total Pages: 1034
Language: Gujarati
Classification: Interfaith
File Size: 36 MB

Page 291

૨૫e
કાશ્યપ સંહિતા-સૂત્રસ્થાન કામે વડતિસારે જ મારશોથપાઇgy | છે; એટલે કે જેની માતા અક્ષય સ્વર્ગ કે મોક્ષને કાગ્યારશાસેષુ યુવાયુરામ | ૨૦ | | પ્રાપ્ત થઈ હોય અથવા જેની માતા વિમાતા કે भानाहे गण्डवैस छर्घरोचकयो(बले)। ઓરમાન હોય તે બાળક પણ “જસ્થાનનાતૃ’
..................... ર જુ ૨ ૨ | કહેવાય છે. વળી ૧૮ મા શ્લોકના ઉત્તરાર્ધના न लेहयेदलसके नाहन्यहनि नाशितम्। । છેલ્લા ચરણમાં “ઝર્વત્રુઝાન્વિતઃ”-એ પદ a gayોવાને નાના નાતમાત્ર રર | છે. તેને અર્થ આ સમજો કે જેને જતુ જેને જઠરાગ્નિ મંદ હોય, જેનો સ્વભાવ |
એટલે કે ડોકના મૂળમાં કે તેની ઉપરના કાન,
| આંખ, મોઢું, નાક તથા માથુ -એ સ્થાનમાં વધુ ઊથા કરવાને હાય, જેને ઝાડી- | કઈ રોગ થયો હોય એવા શાલાક્ય રોગવાળા પેશાબ ખૂબ થયા કરતો હોય, જે કલ્યાણ | બાળકને ઔષધ ચટાડવું નહિ. છેલ્લા ૨૧માં માતૃક-જેની માતા મૃત્યુ પામી હોય અથવા | શ્લોકમાં “અસ્ત્રા'નામે જે રોગ કહ્યો છે, તે જેને સાવકી માતા હોય, જેને અજીર્ણ | “ વિnિ ’ને જ એક ભેદ છે. તેની વ્યાખ્યા રહ્યા કરતું હોય, જેનું શરીર અતિશય | આવી મળે છે: “pયાતિ નોર્વે નાવરતાત માહારી નાનું હોય, જેના શરીરના અવય મજબૂત | = વિષયો મામાડત્રીસૂતત્તેન સોસ: મૃતઃ || હોય, જેની માતા નીરોગી હોય, પચવામાં | વધી ગયેલા કફના કારણે માણસે ખાધેલો ખોરાક ભારે એવો ધાવણથી પિાષા હોય, બધા | જ્યારે ઊંચે જતો નથી અને નીચે પણ જતો રસનું સેવન કરનારી માતાનો જે બાળક | નથી તેમ જ બરાબર પચતું પણ નથી; પરંતુ હાય, હડપચી ઉપરના રોગોથી જે યુક્ત | આળસુ જેવો થઈને આમાશયમાં પડી રહે છે, હોય, જેને આમગ, જવર, અતિસાર, રોગ “અલસક” કહેવાય છે.” સુશ્રુતે પણ કમળો, સોજો, પાંડુ, હૃદયરોગ, શ્વાસ, કાસ- | | ઉત્તરતંત્રના ૫૩ મા અધ્યાયના છઠ્ઠા શ્લેકમાં આ ઉધરસ, ગુદરગ, બસ્તિનો રોગ, ઉદરરોગ, | અલસક રોગનું આવું લક્ષણ કહ્યું છે કે, “કૃષિઆનાહ-મળબંધ, ગંડમાળા, વિસર્ષ-રતવા,
रानह्यतेऽत्यर्थ प्रताम्येत् परिकजति । निरुद्धो मारुतश्चैव ઊલટી, અરોચક રોગ, બધાયે ગ્રહોને વળગાડ
कुक्षावुपरि धाबति ॥ वातव!निरोधश्च यस्यात्यथै હાય તથા અલસક રોગ હોય તેવા રોગોમાં | મવેર | તસ્થામારણે તૂળોરારી થથ તુ llબાળકને ઔષધ ચટાડવું નહિ. વળી દરરોજ | જે માણસની કૂખ અથવા પેટ અતિશય ચારે ઔષધ ન ચટાડવું અને દિવસે જેણે ખાધું |
બાજુથી બંધાઈ તંગ થઈ જાય, ખૂબ વધુ પ્રમાણ
માં અવાજ કરે અને પીડાય, જેને અપાનવાયુ ન હોય તેને પણ ઔષધ ન ચટાડવું, તેમ જ |
અત્યંત રેકાઈ જઈને કુખમાં ઉપરના ભાગમાં વાદળાંથી દિવસ છવાયેલ હોય, જે વખતે .
દેડ્યા કરે અને તે વાયુને તથા વિઝાને અત્યંત પૂર્વ દિશાને વાયુ વાતે હોય તે વેળા પણ |
રોધ જેમાં થઈ જાય અને તેવા રોગીને વધુ ઔષધ ચટાડવું નહિ. તેમ જ જે ઔષધ
પડતી તરસ તથા ઓડકાર આવ્યા કરે, એ રોગને અસામ્ય હોય એટલે કે શરીરની પ્રકૃતિને
વિદ્વાને ( અજીર્ણ અથવા વિસયિકાને જ એક માફક ન હોય તેવું ઔષધ પણ ચટાડવું | ભેદ ) એલસક' નામે કહે છે. ૧૮-૨૨ નહિં અને વધુ માત્રામાં ઔષધ ચટાડવું | સગર્ભાએ સેવેલ અન્નપાન બાળકને નહિ. ૧૮-૨૨
માફક આવે વિવરણ: અહીં ૧૮મા લેકમાં કાળમાતૃ!! સેવિતાથન્નાનાનિ rfમણા થીમ..... " એ પદ મૂક્યું છે, તેને અર્થ-સ્થાળી માતા ચ સઃ | તાનિતજ્યાનિ થાય તમારા ગ્રુપ જેની માતા કલ્યાણયુક્ત હોય; અહીં “ થસ્થાન” | લેરાશિમાત્રાળ ન જ કુદથતિમમ્રા શબ્દને અર્થ-અક્ષય, સ્વર્ગ એવો પણ થઈ શકે ! ગર્ભિણી માતાએ જે અન્નપાન સેવ્યાં