________________
પાલન) કરાવવાની એમને પ્રબળ ભાવના હતી.
દ૨ોજ ત્રણથી ચાર કલાક ધર્મક્રિયામાં વ્યતીત થઈ જાય પછીનો સમય છાત્રોને ભણાવવામાં અને રાસની રસનામાં પસાર થાય એ એમની અપ્રમત્તદશાનું સૂચન કરે છે. તેમ જ નિદ્રાવિજેતાની પ્રતીતિ કરાવે છે. એક પગે ઊભા રહીને માળા ફેરવવી
એ એમના સુદૃઢ આરોગ્યનું નિર્દેશન કરે છે. એમની જાત્રાઓ શારીરિકસૌષ્ઠવ દર્શાવે છે. છઠ્ઠ અઠ્ઠમ પૌષધ વગેરે એમના તપપ્રધાન-માનસને છતું કરે છે. દાનધ૨મ વગેરે એમના પરોપકારીપણાને ઉજાગર કરે છે. આમ આ બધાથી સિદ્ધ થાય છે કે કવિ ઋષભદાસ શ્રેષ્ઠ શ્રાવક હતા.
શ્રાવક કવિ ઋષભદાસ સરસ્વતીના
· આદર્શ સરસ્વતી પુત્ર પરમ ઉપાસક, સાધક પૂજક હતા. એમની દરેક કૃતિની શરૂઆત સરસ્વીતીની પ્રશસ્તિ સ્તુતિથી થઈ છે. તેમના પર સરસ્વતીદેવીની કૃપા હતી એવી એક દંતકથા નીચે પ્રમાણે પ્રચલિત છે.
“શ્રી મહાવીરની ૫૮મી પાટે જગદ્ગુરુ શ્રી હીરવિજયસૂરિ થયા. તેમની પાટે ‘સવાઈ જગદગુરુ' એવું બિરૂદ ધરાવવાવાળા શ્રી વિજયસેનસૂરિ ૫૯માં તયા. આ સૂરિની પાસે શ્રાવક કવિ
ૠષભદાસે વિદ્યાભ્યાસ કરાવવા માંડયો હતો. એક દિવસ પોતાના કોઈ એક શિષ્ય માટે સરસ્વતીદેવીને પ્રસન્ન કરીને શ્રી વિજયસેનસૂરિએ પ્રસાદ (લાડવો) મેળવ્યો હતો. જે પ્રસાદ રાત્રે ઉપાશ્રયમાં જ સૂઈ રહેલા ઋષભદાસના જાણવામાં આવ્યો. આથી તે પ્રસાદ પોતે જ આરોગી લીધો અને તે મહા વિદ્વાન થયા.
સવારમાં ઊઠતા જ પોતે
‘પ્રહ ઊઠી વન્દે રિખવદેવ ગુણવન્ત, પ્રભુ બેઠા સોહે સમવસરણ ગવાંત, ત્રણ છત્ર વિરાજે ચામર ઢોલે ઈન્દ્ર,
જીવનના ગુણ ગાવે સુરનારીના વૃન્દ
એ અને કેટલીય થોયો બનાવી. આમ કવિ ઋષભદાસનો
જ્ઞાનધારા ૬-૭
૧૦૩)
જૈનસાહિત્ય જ્ઞાનસત્ર ૬-૭
-
