Page Text
________________
૩૪૦. હિંદુ અને જૈન
[ દશમ ખંડ ઘેરણ અખત્યાર કરવું કે જેથી અંતે સત્ય હેય રહેતી નથી. વાંચ્છુક જનોએ નિર્દિષ્ટ સ્થાનેથી તેજ બહાર તરી આવે.
વાચી લેવા મહેરબાની કરવી, અત્રે તે એટલું જ આજ કાલ આ પ્રકારનો પ્રશ્ન કેટલેક ઠેકાણે જણાવવાનું છે કે સર્વે ધર્મો, પછી તેને ગમે તે નામ ઉપસ્થિત થયા કરે છે. દેશને પ્રચલિત કાયદો કહે આપીને સંબોધે, તો પણ તેમને મુખ્ય આશય પિતાના
છે કે તે બનને ભિન્ન છે, તેમ આશ્રિત જીવાત્માઓને પોતે ઠરાવેલી ઉચ્ચમાં ઉચ્ચ હિંદુ અને જૈન સરકાર તરફથી વારંવાર થતી કેટિએ લઈ જવાનો જ હોય છે. પછી તે ઉચ્ચમાં એક કે ભિન્ન વસ્તીપત્રકની ગણત્રીમાં પણ બન્ને ઉચ્ચ-સર્વોત્કૃષ્ટ સ્થાનને મોક્ષનું નામ આપો તે.
માટેનાં આસને જુદાં પાડેલ મોક્ષને ધ્યેય અને ધર્મને-ધ્યાન અથવા સાધન તરીકે હોવાથી, તે બને ભિન્ન હોય એવો ચિતાર ખડો થાય સ્વીકારવાં રહેશે; અને જે સંસ્કૃતિને જ બેય ઠરાછે. જ્યારે કેટલાકનું મંતવ્ય એમ છે કે તે બન્ને એક જ વશે તે પછી સંસ્કારને સાધન ગણું પડશે. આ છે. બલકે હિંદુમાં જૈનનો સમાવેશ થઈ જાય છે. એટલે પ્રમાણે બેય અને ધ્યાન વચ્ચે રહેલી પરિસ્થિતિ જે મૂળ હિંદુ છે અને જેન તેમાંથી નીકળેલી એક શાખા બરાબર સમજવામાં આવે, તે ઉપરની ઉક્તિની છે. આ બધાં મંતવ્ય પોતપોતાની દૃષ્ટિએ સાચાં જ છે સાર્થકતા પણ યથાસ્વરૂપમાં તુરત કળી જવાશે. એટલે કેમકે દરેક વસ્તુને જે દિ એ જોવામાં આવે તેવીજ કોઈ પણ સંપ્રદાયવાળા કઈ પણ વસ્તુને સ્યાદવાદત્વમાં તે દેખાય છે, જેથી સ્યાહૂવાદ–અનેકાંતવાદને સત્ય પષાયેલી સ્થિતિસ્થાપકતાના કાટલે જખીને તપાસવા તરીકે સ્વીકારાય છે તથા સન્માનીત ગ છે અને માંડશે, તે તેમને દરેકને તે દરેક વરતુ સત્ય અને તેટલા માટે જ દરેક વસ્તુનું સ્વરૂપ તેને અનુસરીને તથાસ્વરૂપમાં જ દેખાશે. કોઈને અભિન્નત્વ લાગશે વિચારાયાથી કોઈ પણ પ્રકારને બાધ લાવ્યા વિના નહીં; તેમ તેના પરિણામે, મન દુઃખ થવાનું કારણ પણ તે સિદ્ધ કરી શકાય છે. તેથી જ ઉક્તિ થઈ પડી છે મળશે નહીં. જે દુઃખ થાય છે કે, દરેક શબ્દને તેના કે ચાદરી દષ્ટિ સારી સુષ્ટિા -અથવા-ચાદશી યથાર્થ અને વિશાળ દૃષ્ટિબિંદુવાળી ભાવનાને બદલે भावना तादृशी सृष्टि.।
સંકુચિતપણે નિહાળવાની આપણામાં પડેલી ટેવના હિંદુ અને જૈન; તે બન્ને શબ્દો વ્યાકરણની પરિણામ રૂપે જ છે એમ સમજવું.
માં નામ પણ છે અને વિશેષણ પણ છે. નામ માત્ર દંતકથા રૂપે જ જો હોત, તો તો આપણે તરીકે તપાસ તો બને શબ્દો ભિન્ન જ દેખાય છે; હજુ તે વાતની અવગણના કરી શકત, પરંતુ જ્યાં પરંતુ વિશેષણ રૂપે તપાસો તે તેની સાથે જે નામ
શિલાલેખ જેવો અભેદ્ય પુરા જોડવાનું હોય તે ઉપર, તેના ભિન્નત્વ કે અભિન્ન- મૂર્તિ અને મળી આવે છે ત્યાં તે બાબત્વને આધાર રહેશે, તેની સાથે ધર્મ શબ્દ જોડીને મૂર્તિપૂજા તમાં કિંચિદશે પણ શંકા હિંદુધર્મ, સંસ્કૃતિ જોડીને હિંદુ સંસ્કૃતિ કે સંસ્કાર
ઉઠાવવાનો અવકાશ રહેતો નથી. જોડીને હિંદુ સંસ્કાર કહો; અને તે જ પ્રમાણે જૈનધર્મ, અને જે મૂર્તિ હોવાનું સિદ્ધ થયું તે મૂર્તિપૂજા જેને સંસ્કૃતિ અને જૈન સંસ્કાર કહે; તે પણ તે હવાનું પણ સ્વયંસિદ્ધ થાય છે જ. એટલે એક તત્વનો સર્વે કેવી રીતે ભિન્ન બતાવી શકાય છે અને કેવી ફડ થઈ ગયો કહેવાશે કે, જે કેટલાક વિદ્વાને રીતે અભિન્ન બતાવી શકાય છે, તેનું સ્પષ્ટીકરણ આધુનિક સમયે એમ મંતવ્ય ધરાવતા થયા છે કે, પુ. ૧ની પ્રસ્તાવના પૃ. ૨૧ થી ૨૪ પ્રશ્ન નં. ૭માંપ્રાચીન સમયે મૂર્તિ કે મૂર્તિપૂજા જેવું કાંઈ હતું જ પુ. ૨ માં પૃ. ૩૪૨-૪૪ સુધી; તેમજ પુ. ૩ માં નહીં, તે તેઓ હવે શિલાલેખના આધારે સમજી ૫. ૨૪૭ થી ૨૫ સુધીમાં, વિધવિધ રીતે કરી શકે છે કે ઈ. સ. પૂ. ૪૨૯ માં મૂર્તિપૂજા હતી જ; બતાવ્યું છે, એટલે પાછું અને તે ઉતારવાની જરૂર બજે ખારવેલના સમય પહેલાંની આ મૂર્તિ છે અને
શિયા,
| SR No. | 032486 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 496 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |