________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
છે દેહનું આ સ્વરૂપ સમજાય છે? રાજા જે સૌંદર્યમાં લોભાઈ ગયા છે તે પવિત્ર વસ્તુઓ પણ પેટ સંબંધથી અપવિત્ર થઈ જાય છે. આવી અપવિત્ર વસ્તુનું ભક્ષણ બાળકો જેવા ના સમજ પણ કરતા નથી. રતિસુંદરી કહે છે
દીવા જેવી વાત રાજા કેમ સમજતા નથી? જે પરસ્ત્રી છે તે આ ઉલટી જેવી . છે. બીજા પુરુષે ભોગવેલી સી એવી જ ગણાય (ઉલટી જેવી છતાં ય રાજા
એક જ વાતને વળગી રહે છે કે મારે તો રતિસુંદરી જોઈએ જ! રતિસુંદરી પૂછે છે રાજ કયા અંગમાં સૌથી વધારે આસક્ત થયા છે ? રાજા કહે છે હરણી જેવા ચપળ નેત્રો તેને બહુ ગમે છે. રાણીને થાય છે આ રાજાનો કામ જવર બુઝાવવા કોઈ અપૂર્વ બલિદાન આપવું પડશે. તે ઉભી થાય છે અને તીક્ષ્ણ અણાવાળી છરીની ધારથી તેના બે નેત્રો છેદી નાખે છે અને રાજા આગળ ધરી દે છે. રતિસુંદરીનું આ સાહસ જોઈને રાજા મહેન્દ્રસિંહનો કામખ્વર ઓસરી જાય છે. અને તે ફાટી આંખે નેત્રવગરની રતિસુંદરીને જોઈ રહે છે.
રતિસુંદરી કહે છે, “મહારાજ! તમને અને મને) આપણા બંને માટે આલોક અને પરલોકમાં હિતકારી એવું આ કામ મેં કર્યું છે. પરસ્ત્રીના સમાગમથી માનહાનિ અને ધનનો નાશ થાય છે. પરભવમાં દુઃખ, દારિદ્ર, ક્ષય, કુષ્ટ ભગંદર આદિ રોગ થાય છે. પરસીને આલિંગન કરનારને નરકમાં ધગધગતા લોહસ્તંભને આલિંગન કરવું પડે છે, તિર્યંચના દુઃખો સહન કરવા પડે છે. મારા આ કાર્યથી તમારું અને મારું બંનેનું લોકમાં હિત થશે. પરસ્ત્રી ગમનથી તમારું દુર્ગતિ ગમન અટકી જશે” રતિસુંદરીના વચનો સાંભળી રાજા ઠંડોગાર થઈ ગયો અને તેની સાન આપોપ ઠેકાણે આવી ગઈ. રતિસુંદરીને તે કહે છે, “હે મહાન સાધ્વી મને માફ કર અને મારે હવે શું કરવું તેની આજ્ઞા કર.” રાજાની શુદ્ધ ભાવના જાણી રતિસુંદરીએ પરસ્ત્રીનો ત્યાગ કરી ભવભ્રમણમાંથી મુક્ત રહેવાનું કહ્યું. રાજાએ પશ્ચાતાપ કરતા પરની ત્યાગની સાથે ચોથા વ્રતને પણ અંગીકાર કર્યું. અને રતિસુંદરીને પોતાના ગુરુ સ્થાને સ્થાપના કરી અંધ રતિસુંદરીને અંધ જોઈ વિલાપ કરવા લાગ્યો. રતિસુંદરીએ
