________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર પરંપરાથી બંને કુળમાં સ્નેહ સંબંધ વૃદ્ધિ પામતો ચાલ્યો આવે છે. તે સ્નેહ વધારવા ચંદ્રરાજા જે પણ કરવાનું કહેશે. તે મહેન્દ્રસિંહ રાજા કરશે પણ અત્યારે તો મારો સ્નેહ વધારવા ચંદ્રરાજાએ તેની નવોઢા રાણી રતિસુંદરીને મોકલી આપવી.
દૂતની વાણી સાંભળી રાજા સહિત આખી સભા દંગ થઈ ગઈ. રાજાએ કહ્યું કે બીજું કોઈપણ કાર્ય કર્યું હોત તો પોતે કરતા પણ સી તો ગરીબમાં ગરીબ માણસ આપી શકતો નથી. ચંદ્રરાજાના જવાબનો અનાદર કરીને ઘમંડી દૂતે કહ્યું, “તમારી રાણીમાં અમારા સ્વામી ઘણાં જ પ્રીતિવાળા થઈ ગયા છે અને પોતાનું રાજકાર્ય પણ સંભાળી શકતા નથી. માટે જો તમે રાણીને નહિ મોકલો તો રાજપાટ ગુમાવશો અને મોકલશો તો ઘણું મેળવશો. દૂતના વચનથી ક્રોધિત થઈને રાજાએ દૂતને ધક્કા મારી બહાર કાઢી મુકાવ્યો. અપમાન પામેલો દૂત રાજા મહેન્દ્રસિંહ પાસે જઈને ચંદ્રસિંહ વિરુદ્ધ ઉશ્કેરવા માંડ્યો. મહેન્દ્રસિંહ દૂતની વાત સાંભળી ચતુરંગી સેનાને લઈને ચંદ્રસિંહના સીમાડે આવી પહોંચ્યો. બંને લશ્કરો ખૂબ લડ્યા. યુદ્ધમાં છળ અને બળથી ચંદ્રસિંહને ઘાયલ કરી મહેન્દ્રસિંહે પકડી લીધો. અને પોતાના લશ્કર મારફતે નગરી લૂંટાવી દીધી અને રતિસુંદરીને પકડી મંગાવી. પોતાની ઇચ્છા પૂર્ણ થવાથી ચંદ્રસિંહને છોડી મૂક્યો અને રતિસુંદરીને વિશાળ મહેલમાં રાખી તેના રૂપમાં અંધ બનેલો રાજા રૂઆબદાર વસ્ત્રાભૂષણમાં તૈયાર થઈને રતિસુંદરી પાસે આવ્યો. તેણે રાણીને કહ્યું, “પ્રિયે ! તારા સ્વરૂપમાં આશક થયેલા મેં હજારો માણસોનો નાશ કરાવી નાખ્યો, ચંદ્રસિંહને યુદ્ધમાં જીતી લઈ એક કોડીનો બનાવી દીધો. ફક્ત તને મેળવવા માટે મેં આમ કર્યું.” રાજાના વચન સાંભળી રતિસુંદરી વિચારમાં પડી કે મારા રૂપલાવણ્યને ધિક્કાર થાઓ. તેના લીધે હજારો ઉત્તમ પુરુષો માર્યા ગયા, મારા પતિને દુઃખી કર્યા અને મને અહીં પકડી લાવ્યા તો હવે શિયળનું રક્ષણ કેવી રીતે થશે. પણ પોતે કોઈ પણ ભોગે પોતાનું રક્ષણ કરશે. તે રાજાને કહે છે, “હે રાજા ! તમારા જેવા ઉત્તમ પુરુષે પરસ્ત્રી પર આસકત થવું યોગ્ય નથી. નરકમાં જનારા પુરુષો જ પરસ્ત્રીની અભિલાષા કરે છે.”