________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર -
રાજા કહે છે, “તારા શીલના પ્રભાવથી તારી આફત દૂર થઈ, તારી નામના થઈ પણ મારુ અવિચારી કૃત્ય પણ અમર થઈ ગયું. લોકો તારા ગુણગાન ગાશે અને મારી નિંદા કરશે. મારા આ કૃત્યનું પ્રાયશ્ચિત ક્યારનું ય થઈ ગયું હોત પરંતુ નજીકમાં રહેલા જ્ઞાની મહારાજે ઉપદેશ આપી મને ધર્મમાં સ્થિર કર્યો. પુનઃમિલનની ભવિષ્યવાણી કરી મારો સંશય દૂર કર્યો.” રાજની વાત સાંભળી કલાવતી જ્ઞાની ગુરુમહારાજના દર્શન કરવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરે છે.
બંને જણા વિજોગમાંથી પુનઃમિલનના સુખમાં રાત્રી પસાર કરે છે અને આ સુખદ ઘટનાને પોતાના બાળકનું પુણ્ય માને છે. પ્રાતઃકાળ થતા નિત્યક્રમમાંથી પરવારી પરિવાર સહિત રાજા અને રાણી ગુરુમહારાજને વંદન કરવા જાય છે. ગુરુ મહારાજને વંદન કરી રાજા, રાણી, મંત્રી, સામંત તેમજ બીજા રાજ્યાધિકારી પુરુષો અન્ય મહાજનવર્ગ, પ્રજવર્ગ તેમ જ સ્ત્રી વર્ગ યથાસ્થાને બેસે છે. મહારાજ શીલ ધર્મનું મહાભ્ય સમજાવે છે.
“શીલ એ પ્રાણીઓનું અપૂર્વ ધન છે આપત્તિ, દુખ, દુર્ભાગ્ય વગેરેનો નાશ કરે છે. હિંસક પ્રાણી, અગ્નિ, જળ, ભૂત, પલિતના ભયને નાશ કરી અને સુખ સંપદા પ્રાપ્ત કરાવે છે. મોક્ષનું સુખ પણ અપાવે છે. કલાવતીના શીલના પ્રભાવથી કપાયેલા હાથ પાછા મળ્યા અને દુઃખ દૂર થયા. શીલગુણ નરનારીઓમાં સામ્યત્વનો ગુણ આવે તો સઘળા દુઃખ ટળે છે. સમ્યકત્વ અશુભ કર્મોના ક્ષયથી ઉત્પન્ન થાય છે. સમ્યકત્વ નો ગુણ ઉત્પાદન થવો દુર્લભ છે. સંસારમાં પુણ્યના પ્રભાવથી દિવ્ય ભોગો મળી શકે છે. અનેક પ્રકારની વિદ્યા પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. પરંતુ સમ્યકત્વના પ્રભાવથી દેવગુરુ અને ધર્મતત્ત્વ જાણવાની ઈચ્છા જાગે છે.”
જિનેશ્વર ભગવાને ધર્મ બે પ્રકારનો કહો છે - સાધુધર્મ અને શ્રાવકધર્મ. પંચમહાવ્રતનું પાલન કરવું અને રાત્રી ભોજનનો ત્યાગ કરવો તેમજ પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુમિ પાળવી એ સાધુનો ધર્મ છે. અને સમ્યક મૂળ બાર વ્રતનું પાલન કરવું એ શ્રાવક ધર્મ છે એ જ રીતે દેવતત્ત્વ, ગુરુતત્ત્વ
