________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
રાજા ખુશ થયો અને ગુરુને વંદન કરી ખુશ થતો પોતાના નંદનવનમાં પાછો ફર્યો. વિચાર કરીને રાજાએ દરશેઠને બોલાવવાની આજ્ઞા કરી. દત્તશેઠની માફી માગી અને રાજાએ કહ્યું પોતાનાથી પાપકર્મ થઈ ગયું છે એ પાપને ભૂલી દરશેઠ ભટ્ટને લઈને તેની બહેન લેવા જાય અને માન સહિત તેને તેડી લાવે. “જેવી આપની આજ્ઞા” તેમ કહી દત્ત પ્રાત:કાળમાં જ ભટ્ટ તેમજ બીજા થોડા લોકો સાથે ભટ્ટના બતાવેલ માર્ગે જંગલમાં જવા નીકળ્યો. ભટ્ટે ભયંકર જંગલમાં લાવતીને છોડી હતી ત્યાં આવી પહોંચ્યા અને તપાસ કરવા માંડ્યા. ત્યાં કાષ્ટ વીણતા તાપસી પર દત્તની નજર પડી. દત્તને મનમાં ખુશી થઈ અને તાપસી પાસે જઈને એક તાપસને રાણી કલાવતી વિશે પૂછા કરી. આ એજ તાપસ હતો કે જે દરરોજ અહી આવતો હતો. અને કલાવતીને આશ્રમમાં તેડી ગયો હતો. ને ઘોડેસવારોને જોઈને ચિંતામાં પડ્યો. તાપસના ચહેરા પર ચિંતાની રેખાઓ જોઈને દત્તે પ્રશ્નનો જવાબ આપવા દબાણ કર્યું. એટલે તાપસ પૂછે છે, “હજી રાજાનો કોપ દૂર થયો નથી. એ અબળાને વગડામાં એકાકી રઝળતી મૂકીને હાથ કપાવી નાખ્યા. હવે શું કરવા ધારે છે?” તાપસને કહ્યું કે તેની વાત તો સત્ય છે. પણ હવે બાજી પલટાઈ ગઈ છે. જો આજે સાંજ સુધીમાં રાજા કલાવતીને નહી જુએ તો અગ્નિસ્નાન કરશે. કંઈક અસમંજસમાં તાપસ આશ્રમમાં કુલગુરુ પાસે તેડી ગયો અને સર્વ હકીકત કહી. દત્તની વાત સાંભળી કુલગુરુએ તાપસીઓ સાથે રહેતી કલાવતીને બોલાવી. કલાવતી દત્તને જોતાં જ રડી પડી. દત્તને પણ રડવું આવી ગયું. પછી ધીરજ ધરી દત્તે કલાવતીને સમજાવવા માંડી, “બહેન, આ કોઈ પૂર્વે કરેલ દુષ્ટકર્મનું પરિણામ હતું. રાજા તો માત્ર નિમિત્ત બન્યા. માટે શોક કરીશ નહી. જગતમાં જીવોને જે સુખ કે દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે એમાં બીજાઓ તો ફક્ત નિમિત્ત માત્ર છે બાકી ખરું કારણ શુભાશુભ કર્મ વિપાક જ છે. સંસારમાં એવા કર્મ વિપાકથી જ શગુમિત્ર થાય છે અને મિત્ર દુમિનની ગરજ સારે છે. અત્યારે રાજા પણ વિયોગ ભોગવી રહ્યા છે અને તમારા
