________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
* ૫ઘરજ :
પૂર્વે પપુર નગરમાં લક્ષ્મીને પ્રિય, ન્યાયપરાયણ પદ્મનામે રાજા હતો. એક દિવસ રાજવાટિકામાં ફરવા ગયેલા રાજાએ વરૂણશેઠની અદ્ભુત લાવણ્યવતી કન્યા જઈ. અંતઃપુરમાં અનેક રાણીઓ હોવા છતાં પધરાજ એ કન્યાના સૌંદર્ય પર મોહી પડ્યો અને માગણી કરી પરણી ગયો. પરણીને રાજકાઈના લીધે કહો કે કન્યાના દુર્ભાગ્યે કહો. રાજા કન્યાને ભૂલી ગયો. અનેક વર્ષોના વહાણા વહી ગયા પછી રાજાએ ફરીથી એ માર્ગે જતાં એ કન્યા પ્રૌઢ યુવતીને જોઈ. સુંદર વસ્ત્ર અને આભૂષણ રહિત માત્રા સાદા વસ્ત્રોમાં હોવા છતાં પણ રાજાને આકર્ષણ થયું. રાજાએ મંત્રીને પૂછ્યું, “આ કન્યા કોણ છે?” મંત્રીએ જવાબ આપ્યો, “આપે પરણીને ત્યજી દીધેલી વરૂણ શેઠની કન્યા અને આપની ધર્મપત્ની છે.” રાજાને પશ્ચાતાપ થયો છે કે આવી કુલીન સ્ત્રીને પરણીને પોતે ત્યજી દીધી છે તે સારું થયું નથી.
રાજાએ તે સ્ત્રીને પોતાના અંતઃપુરમાં તેડાવી. રાજકાજમાંથી પરવારી રાત્રે રાજ નવી પત્નીના મહેલે ગયો. નવોઢા પત્નીની માફી માગી અને પોતાનો અપરાધ માફ કરવા કહ્યું. રાણીએ નમ્રતાથી કહ્યું, “મહારાજ, આપનો દોષ નથી મારા દુર્ભાગ્યનો દોષ છે. પરભવમાં એવા પાપ ક્ય હશે કે જેથી આપના દર્શનનો લાભ મળ્યો નહી.” રાજા મનમાં ખુશ થયો અને રાણીની શરમને મુકાવી અને તેણે શરમને મૂકીને અનેક કામલાની કુશળતાઓ પ્રગટ કરી. પૂર્વે કરેલા પાપને લીધે જગતમાં કોઈ વખત ગુણમાં પણ દોષ દેખાય એ નિયમાનુસાર રાજાના મનમાં શંકા થઈ. “ભોગવિલાસ ભોગવ્યા વગર આ રસી કામ કલામાં આટલી કુશળ કેવી રીતે હોઈ શકે? નક્કી આ નારી ભોગવિલાસ ભોગવવા વાળી છે. શંકાના લીધે રાજા તરત જ તેને મારી નાખવાનો વિચાર કરે છે. એને થાય છે કે જંગલમાં રખડતી મૂકી દેવાથી આપોઆપ મરણને શરણ થઈ જશે.”
