________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર આપી. રાજાના આદેશથી રતિસેના મેળવીને સુમિત્ર ખુશ થયો. રાજાએ મહેલની બાજુમાં મનોહર અને ગગનચૂંબી રંગમહેલ નિવાસ માટે આપ્યો અને મંત્રી પદે સ્થાપિત કર્યો. ત્રણે પ્રિયાઓ સાથે મોજ કરતો સુમિત્ર સુખેથી સમય પસાર કરતો રહ્યો.
એક દિવસ રાજાએ સુમિત્રને પૂછયું, “હે મિત્ર તને મણીનો લાભ શી રીતે થયો? તેમજ મને મુકીને તું કેમ જતો રહ્યો? શું સુખદુઃખ ભોગવ્યું ? તે સર્વ હકીક્ત મને કહે, “સુમિત્રે મણિ સંબંધી તેમજ બીજી સત્ય હકીક્ત કહી સંભળાવી. રાજાને આશ્ચર્ય થયું. “જગતમાં લક્ષ્મી ઉદ્યમ (પુરુષાર્થ) થકી જ મળે છે. પુણ્યથી સ્વર્ગ મળે જ.” સુમિત્ર કહે છે. પુણ્ય વિના વ્યવસાય પણ ફોતરાંની માફક નિષ્ફળ જાય છે. જગતના પરમ પદાર્થ તો પુણ્ય વગર નથી મળી શકતા. રાજાને રાજલક્ષ્મી પણ પુણ્યના પ્રતાપે જ મળી છે. આ રીતે સુમિત્રે રાજાને પુણ્યનો પ્રતાપ સમજાવ્યો અને પેલા શૂન્ય નગરને ફરી વસાવવાની વાત પણ કરી દીધી.
કેટલોક સમય સુખમાં રહીને રાજા સુમિત્રને લઈને શૂન્યનગરમાં ગયો. શૂન્યનગર મહાપુર ફરીથી વસાવ્યું. એક માણસને તેના કારભાર માટે પસંદ કરી શૂન્યગાર મહાપુરમાં પોતાની આણ વર્તાવી. રાજા વીરાંગદ મંત્રી સુમિત્ર પાછા મહાશાલપુર નગર આવ્યા. ભોગસુખમાં સમય પસાર કરવા માંડ્યા. રત્નશિખ રાજાની સભામાં એક કથાકારે આ પ્રમાણે પોતાની વાત પૂરી કરી.
જ રત્નશિખ જ વીરાંગદ અને સુમિત્રની કથા સાંભળી આશ્ચર્ય પામેલા રત્નશિખ રાજા તેમના પુણ્યથી પ્રભાવિત થઈને વિચારવા માંડ્યો. “મારે પણ પરદેશ જઈને ભાગ્ય અજમાવવું જોઈએ. મારું પુણ્ય કેટલું છે તેની ખબર પડે.” રાજાએ પોતાના મંત્રીને વાત કરી. પુણ્યના ફળરૂપે મળેલા મોટા રાજયને છોડીને પરદેશ જવાની વાતથી મંત્રીને નવાઈ લાગી. છતાં પણ તે બોલ્યો,
