________________
2
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
અપવાસ કરાવ્યા અને કંઈ ખાવા ઘવું નહિ. ત્રણ ઉપવાસ પછી સુમિત્ર અને રાજકુમાર મહાસાલપુર નગરના ઉદ્યાનમાં આવ્યા. ત્યારે પેલું નલરત્ન બતાવીને રાજકુમારને કહ્યું, “હે મિત્ર હવે આ રત્નની તમે પૂજા કરો, જેના પ્રભાવથી તમે મહારાજા થશો.” રત્ન જોઈને વિસ્મય પામેલા રાજકુમારે પૂછ્યું, “હે મિત્ર ! આ તને ક્યાંથી પ્રાપ્ત થયું?' સુમિત્ર બોલ્યો, “તારા ભાગ્યથી મને પ્રાપ્ત થયું છે એનો ઇતિહાસ તમને રાજ્ય મળશે પછી કહીશ.” રાજકુમારે નીલરત્નની પૂજા કરી.
પોતાના મિત્રને ત્યાં રાખી સુમિત્ર લતાકુંજમાં ગયો. પોતાના રક્તરત્નની પૂજા કરી. અને સ્નાન માટેની સામગ્રીની યાચના કરી. તરત જ મણિના પ્રભાવથી દિવ્ય અંગમર્દન કરનારાઓએ બંનેને સ્નાન કરાવ્યું, દિવ્ય સ્ત્રીઓએ બંને ને મનગમતા ભોજન કરાવ્યા અને તાંબુલ (પાન) આપ્યા. પછી મણિના પ્રભાવથી દિવ્ય શૃંગાર ધારણ કરી તેઓ સ્વસ્થ થયા અને બધું અદશ્ય થઈ ગયું. હવે મહાશાલ નગરનો રાજા અપુત્ર મરણ પામેલો હોવાથી મંત્રીઓ રાજવ્યવસ્થા માટે વિચારમાં પડ્યા. છેવટે પંચદિવ્યના નિર્ણય પર આવી તેમણે પંચ દિવ્ય કર્યા અને અનુક્રમે ઉદ્યાનમાં આવ્યા. કુમારને જોઈ ગજરાજે પોતાની સૂંઢમાં રહેલા કલશ વડે કુમારનો અભિષેક કરી પોતાના સ્કંધ પર બેસાડ્યો. મંત્રી અને રાજપુરુષોએ જય જય શબ્દ પોકાર્યા. એ પ્રસંગનો લાભ લઈ મંત્રીપુત્ર સુમિત્ર પોતાના મિત્રને રાજ્ય પ્રાપ્ત થયેલું જાણી ત્યાંથી ખસી ગયાં અને ગુપ્તપણે નગરમાં રહીને સ્વતંત્રપણે મોજ કરવાનો વિચાર કર્યો. સુમિત્રને નહિ જોવાથી વિરાંગદ રાજાએ મંત્રીઓને કહ્યું, “મારો મિત્ર મારી પાસે હતો તે અત્યારે ક્યાં છટકી ગયો ? તેની શોધ કરો.”
મંત્રીએ મોકલેલા તમામ સુભટોએ નગરમાં અને બહાર તપાસ કરી પણ ક્યાંય મિત્ર મળ્યો નહિ. મંત્રીઓના આગ્રહથી રાજાએ મહોત્સવપૂર્વક નગરમાં પ્રવેશ કર્યો. રાજ્યાભિષેક થયો ઉપરાંત આઠ કન્યાઓ સાથે વિવાહ (લગ્ન) થયો. દેવાંગના સમાન પ્રિયાઓ સાથે સુખમાં સમય પસાર કરતો હતો. ઉત્તમ રાજાની માફક રાજ્યનું પાલન કરતો હતો. છતાં પણ મિત્રનો
