________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર ·
વિયોગ અહર્નિશ હૃદયમાં ખટક્યા કરતો. મહાશાલમાં મોજ કરતા સુમિત્રને એક નરવૈરિણી રતિસેના નામની વેશ્યાએ જોયો. પુત્રીની તેના પરની મમતા જાણી વૃદ્ધ માતાએ સુમિત્રને પોતાની પાસે બોલાવ્યો. રતિસેનાના સ્નેહપાશમાં બંધાયેલો સુમિત્ર પણ પોતાનો સમય સુખમાં ત્યાં જ પસાર કરવા માંડ્યો. એની દ્રવ્ય ઇચ્છાને પેલા મણિના પ્રભાવથી પુરવા માંડ્યો. કોઈક વાર ગુણવાન પુરુષો પણ પાપ માર્ગે ચાલ્યા જાય છે. ગણિકામાં સાચો પ્રેમ હોતો નથી. જ્યાં સુધી પૈસો હોય ત્યાં સુધી જ એ સંબંધ રાખે છે. ગુણવાનના ગુણોની એને કદર હોતી નથી. ધનની લાલચી એવી વેશ્યા ચંડાલને પણ ઈચ્છે છે, અરે, કોઢિયા સાથે પણ જો ધનનો લાભ થતો હોય તો રાખે.
103
વેશ્યાની નીતિને જાણવા છતાં પણ સુમિત્રએ કેટલોક સમય રતિસેનાના સહવાસમાં પસાર કર્યો. મણિના પ્રભાવથી વસ, અલંકાર વગેરેથી વેશ્યાની મહાઈચ્છાને પણ પૂર્ણ કરી. વારંવાર ઈચ્છે તે મળવાથી દુષ્ટ વેશ્યા વિચારમાં પડી ચિંતામણી રત્ન વગર આટલું બધું ધન કોઈ કેવી રીતે આપી શકે ? કોઈપણ ઉપાયે તેનો મણિ પડાવી લેવો જોઈએ. અને તે માટે દુષ્ટ વૈશ્યા યોગ્ય સમયની રાહ જોવા માંડી. એકવાર પોતાના વસ્રો દૂર મૂકીને સુમિત્ર સ્નાન કરવા બેઠો. તે સમયનો લાભ લઈ દુષ્ટ વેશ્યાએ વસ્ત્રો તપાસીને એક છેડે વસમાં બાંધેલા મણિને કાઢી લીધો. તેને સંતાડીને સુમિત્ર પાસે ધનની માંગણી કરી. સુમિત્ર પેલા મણિની પૂજા કરવા એકાંતમાં ગયો. પણ મણિ મળ્યો નહિ. તેનાથી ગુસ્સે થઈને ઘરના માણસોની જડતી લેવા માંડી. તેની આ ચેષ્ટાથી ગુસ્સે થયેલી દુષ્ટ વેશ્યા સુમિત્ર પર ગુસ્સે થઈ અને બોલી, “અરે, તારી પાસે હવે ધનના હોય તો હવે સર્યું. અમારા પર ખોટા આળ ના મુક.” સુમિત્રને ખ્યાલ આવી ગયો કે આ દુષ્ટાએ જ મારો મણિ લઈ લીધો છે. હવે શું થાય ? રાજાને ફરિયાદ કરવી ? હવે આ દુષ્ટા તો અહિં રહેવા દેશે નહિ. એમ વિચારીને સુમિત્ર મકાનમાંથી નીકળી ગયો. એને થયું આવી નમાલી વાતમાં રાજાને શું કહેવું ? હાલમાં તો પરદેશ જવું જ ઠીક રહેશે એમ વિચારી દેશાવર ચાલ્યો ગયો.
