________________
૭૪
સાધ્યને માર્ગ મહાર કાઢતાં જાણે રાડ પડતી હાય, સામેની શિલામાં ફાટ પડતી હોય, એમ લાગ્યું, ચંડકેાશિયાની ભયંકર ક્ષ્ણાએ સામે દેખાણી: ‘બુઝ ચડઙેશિયા ! ખુઝ” એવા શબ્દ મહાત્માના ગંભીર શાંત સ્વર સાથે નીકળતા જણાયા, ગેાશાળાના અનેક ઉપદ્રવા અને પ્રસંગે પસાર થતા જણાયા, સિદ્ધાર્થ પ્રભુસન્મુખ ઊભેલે જણાયા, ભયંકર ઉપદ્રા કરી થાકી સગમ પાછા જતા હતા તે વખતે પ્રભુની આંખમાંથી નીકળતાં કરુણાશ્રુ દેખાયાં, કાયાત્સર્ગ મુદ્રાસ્થિત પ્રભુના પગ પર ખીર રાંધતા ગેાવાળીએ દેખાયા, અને જાણે એ સર્વ દુ:ખના એક્દમ છેડા આવી જતા હોય, સર્વ ચાને નિકાલ થઈ જતા હોય, સર્વ કચવાટાના અંત આવતા હાય, તેવી રીતે એક કાળું શરીર પ્રભુના સુવર્ણ દેહમાંથી નીકળી દૂર જતું જણાયું, ચારે તરફ પ્રકાશ પ્રસરતા જણાયા અને ચંદ્રજ્યાના અને પ્રભુના પ્રકાશ ચારે તરફ એક થઇ જતા જાયા. બાજુમાં ખળખળ નાદ કરતી ઋતુવાલુકા નદી ચાલી જાય છે, પક્ષીએ! ઝાડમાં અવાજ કરે છે, સાથેના યાત્રાળુઓ હજી નિદ્રામાં પડયા છે, ત્યાં આ દૃશ્ય ધર્મશાળાની બહાર અનુભવી, ઠંડીના અનુભવ કરી, ધર્મશાળાના દ્વાર પર ખડા થતાં જ સાથે આવેલા મુમુક્ષુએ પૈકીના એકે ગાન લલકાર્યું. ભૈરવની ઘટના ચાલી. લય સાથે ગાન થયું....
ચલના જરૂર જાકું, તાકુ કૈસે સેાવના ? ચલના૦
ભયે જબ પ્રાતઃકાલ,
.
માતા ધવરાવે માલ, જગ જન કરત હૈ,
