________________
પાંચમો ઉલ્લાસ
૧૨૧
૨૧મિત્રની સંગ પણ, શત્રુ, મૃગાક્ષીઓની
સાથે શરૂ જ કરતાં મધુપાન લીલા; લીધું બીજા અરથમાં તવ નામ કેકે
તેણે વિભે! કરી દૌધી વસમી અવસ્થા. આમાં ત્રાસદય [અંગ છે]. રન હેવાતાં, ત્યારે પ્રગટિત થતું દેહ્યલું તપ,
ઉમાની ગોષ્ટીના પ્રણયરસમાં લીન બનતાં, થતા એકીવારે ત્વરિત શિથિલ સ્વાંગ તજવા
બટુને. તે અર્પો મરહર પ્રાદે જ તમને. ૧૨૨ આમાં આવેગ અને ધૈર્યની સંધિ (અંગ છે]
દેખે કઈ ખસ ચપલ રે, શી ત્વરા, હું કુમારી, હાવા દેને કર, અરર ! શું થાય છે, જ્યાં તું જા ?”
૨૧. Kબાલમૃગણીઓ (અને) મિત્રો સાથે તારા શત્રુ મધુપાન કરવા પ્રવૃત્ત થતાં હે વિભો ! અન્ય અર્થનું બોધક કોઈકે લીધેલા તારા નામે, ત્યાં વિષમ અવસ્થા કરી નાખી.>
૨૨. આ લોકમાં કવિને રાજા વિષેનો રત્યાખ્યભાવ પ્રધાન છે, વસમી અવસ્થા ”થી વ્યક્ત થતો ત્રાસદાય તે રત્યાખ્યભાવનું અંગ છે. આને “ભાવોદય” અલંકાર કહે છે.
૨૩. Kતે સમયના ઉત્પન્ન થતા તપના દુઃસહત્વને સહન ન કરી શકતા અને પાર્વતીના કથાના વિઠંભને રસિક, બેટા બહુષને દૂર કરવામાં ત્વરા અને શૈથિલ્યથી એકી સાથે પ્રેરાએલ સ્મરહર (શંકર) તમને આનંદ આપે.)
૨૪. આ લોકમાં કવિને શિવ વિષેને રત્યાખ્યભાવ પ્રધાન છે. વરિત” અને “શિથિલ પદોથી વ્યક્ત થતા આગ અને ધૈર્યની સંધિ તેનું અંગ છે. આને “ભાવસંધિ” અલંકાર કહે છે.
૨૫. Kકાઈ જશે, હે ચપલ ખસ, આટલી ઉતાવળ કેમ છે? હું કુમારી છું, હાથને ટેકો આપ, અરે આતે અનુચિત થયું, તું ક્યાં જાય છે.” હે રાજન વનવાસમાં રહેતા તારા શત્રુની કન્યા ફળ અને કુંપળો તોડતી કેકને આ પ્રમાણે કહે છે.)
