________________
१.४.८७
353
(vii) बहुपूषाणि
बहुपूषन् + जस्, शस् * 'नपुंसकस्य शिः १.४.५५' → बहुपूषन् + शि * 'इन्-हन्-पूषा० १.४.८७' → बहुपूषान् + शि * 'रघुवर्णान्० २.३.६३' → बहुपूषाण + शि
= बहुपूषाणि।
(viii) radnifor
स्वर्यमन् + जस् डे शस् स्वर्यमन् + शि स्वर्यमान् + शि स्वर्यमाण + शि = स्वर्यमाणि।
(ix) भ्रूणहा (x) वृत्रहा (xi) पूषा (xii) अर्यमा
भ्रूणहन् + सि वृत्रहन् + सि पूषन् + सि अर्थमन् + सि * 'इन्-हन्-पूषा० १.४.८७' → भ्रूणहान् + सि वृत्रहान् + सि पूषान् + सि अर्यमान् + सि * 'दीर्घयाब्० १.४.४५' → भ्रूणहान् वृत्रहान्
पूषान्
अर्यमान् * नाम्नो नो० २.१.९१' → भ्रूणहा। वृत्रहा।
अर्यमा।
पूषा।
असा हन् धातुने क्विप् प्रत्यय लागतो न डोवाथी महा भ्रूण भने वृत्र श६ पूर्वना हन् धातुने क्विप् प्रत्ययसी प्रयोगो व्याछ भने वृत्रहन्, पूषन् भने अर्यमन् Awो पुंलिंगडापायी तमनाधा ५२मां नपुंसलिंग नामने गाश्रयीने यतो जस्-शस् ना माहेश भूत शि प्रत्यय न संभवता मना शि प्रत्ययान्त हटांती प्राप्त यश તે માટે અહીં વૃત્રદ વિગેરે શબ્દો જેમાં ગૌણ પડી જવાના કારણે નપુંસકલિંગમાં વર્તે તેવા બહુવ્રીહિસમાસ પૂર્વકના વદુવૃત્રાઉન વિગેરે દષ્ટાંતો દર્શાવ્યા છે.
(3) शंst :- इन् अंतवाणानामा तेमासूत्रमा विदा हन् विगैरे नामो न ४।२।न्त छ. मला ॥ सूत्रमा निमित्त ३५ यमा शि भने शेष सि प्रत्ययो घुट सं३४ छ. तो घुट् प्रत्ययो ५२मा पति 'नि दीर्घः १.४.८५' सूत्रथी इन् संतवाणानामा भने हन् विगेरे नामोना न् नी पूर्वन। स्व२नो ही माहेश प्राप्त थे, तो શા માટે નિરર્થક આ સૂત્રની રચના કરો છો?
समाधान :- ‘नि दीर्घः १.४.८५' सूत्रथी ही माहेश प्राप्त छ, में पात सायी, छतां मा सूत्रनी २यन। 'सिद्धे सत्यारम्भो नियमार्थ:(A)' न्यायानुसार नियमार्थ ४२१ खोपाथी नि२६ नयी नियमाप्रमाणे शे - 'नि दीर्घः १.४.८५' सूत्रथा 15 ५॥ घुट् प्रत्ययो ५२मा पति। इन् संतवाणा નામો અને ઇન્ વિગેરે નામોના નૂ ની પૂર્વના સ્વરને દીર્ઘ આદેશની પ્રાપ્તિ હતી. પણ આ સૂત્રની રચના (A) અન્યસૂત્રથી કાર્ય પ્રાપ્ત હોવા છતાં પણ જો તે કાર્ય માટે પુનઃ નવું સૂત્ર રચવામાં આવે તો નવું રચેલું સૂત્ર
નિયમાર્થે થાય છે.
