Siddhahemchandra Shabdanushasan Gujarati Vivaran Adhyay 01 04

SR No.: 023416
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Prashamprabhvijay
Publisher: Syadwad Prakashan
Publication Year: 2012
Total Pages: 564
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Book_Devnagari
File Size: 36 MB

Page 262

१.४.५३
૨૦૫
(4) या सूत्रधी नेनान् नो आ महेश थयो होय तेवा अष्टन् नामसंबंधी ०४ जस्-शस् प्रत्ययनो औ
આદેશ થાય છે.
* 'एकार्थं चाने० ३.१.२२'
* 'वाष्टन आः० ९.४.५२ '
* 'समानानां ० १.२.१ '
* 'समानानां० १.२.१ '
* 'सो रुः २.१.७२'
* 'रः पदान्ते० १.३.५३'
(a) प्रियाष्टाः तिष्ठन्ति
प्रिया अष्टौ येषां ते =
प्रियाष्टन् + जस्
प्रियाष्ट + आ + जस्
प्रियाष्टा + जस्
→
→ प्रियाष्टास्
→ प्रियाष्टार्
प्रियाष्टाः तिष्ठन्ति ।
* 'एकार्थं चाने० ३.१.२२'
'वाष्टन आ: ० ९.४.५२ '
*
'समानानां० १.२.१ '
* 'लुगातोऽनापः २.१.१०७
* 'सो रुः २.१.७२'
* 'रः पदान्ते० १.३.५३'
(b) प्रियाष्टः पश्य
-
प्रिया अष्टौ येषां ते
=
प्रियाष्टन् + शस् प्रियाष्ट + आ + शस्
प्रियाष्टा + शस्
→ ' प्रियाष्ट् + शस्= प्रियाष्टस्
→ प्रियाष्टर्
प्रियाष्टः पश्य ।
नहीं जस्-शस् प्रत्ययो नेना न् नो आ जाहेश थयो होय तेवा अष्टन् नाम संबंधी नथी, याग प्रियाष्टन् નામ સંબંધી છે, માટે આ સૂત્રથી તેમનો આદેશ ન થયો. આગળ પરમાષ્ટો અને અનષ્ટો સ્થળે ઉત્તરપદપ્રધાનસમાસ थयो डोवाथी जस्-शस् प्रत्ययो प्रधान उत्तरयह अष्टन् नाम संबंधी गागाता तेभनो खा सूत्रधी औ आहेश थयो छे. (5) 'अशिडार वामन' विगेरे जस्-शस् प्रत्ययो नेना न् नो आ आहेश थयो होय तेवा अष्टन् नाभ સંબંધી ન હોય તો પણ તેમનો અે આદેશ ઇચ્છે છે.
=
प्रियाष्टन् + जस्, प्रियाष्टन् + शस्, प्रियाष्ट + आ + जस्, प्रियाष्ट + आ + शस्, * 'समानानां तेन० १.२.१' प्रियाष्टा 'अष्ट और्जस्० १.४.५३ ' प्रियाष्टा + औ प्रियाष्टा + औ, 'ऐदौत्० १.२.१२ ' प्रियाष्टो तिष्ठन्ति, प्रियाष्टो पश्य ।
(a) प्रियाष्टौ तिष्ठन्ति (b) प्रियाष्टौ पश्य * 'एकार्थं चाने० ३.१.२२ 'प्रिया अष्टौ येषां ते 'वाष्टन आ: ० ९.४.५२ ' + जस्, प्रियाष्टा + शस्,
खा जन्ने स्थणे जस्-शस् प्रत्ययो नेनान् नो आ खहेश थयो छे तेवा प्रियाष्टन् नाम संबंधी छे, अष्टन् નામ સંબંધી નહીં. છતાં (A)કાશિકાકારના મતે અહીં તેમનો સૌ આદેશ થયો છે.
(6) 'शास्टायन, हेवनन्ही जने यन्द्र' विगेरे प्रेटलाई व्यारागारो णिच्- क्विप् प्रत्ययान्त अष्ट् नाम संबंधी जस्-शस् प्रत्ययोनो पाग औ आहेश ६२छे छे.
(A) 'तदन्तविधिश्चात्रेष्यते-प्रिया अष्टौ येषां ते प्रियाष्टानः, प्रियाष्टौ । (पा.सू. ७.२.८४ काशि.) नहीं प्रियाष्टौ प्रयोग य छे. (अष्टन आ विभक्तौ ७.२.८४ इत्यत्र अष्टन इति) एकवचननिर्देशात् स्वरूपस्य ग्रहणं नार्थस्य, तेनोपसर्जनेप्यष्टनि भवति (तत्रत्य प. मं.) '