________________
४०८. व्याश्रयमहाकाव्ये
[कुमारपालः] स्तोकतन्दुला ओदनीयैरोदनार्थैर्बहुभिस्तन्दुलैः कृत्वा वर्धते । एवमप्रेपि योजना कार्या। अपूपायेदमपूपीयं पिष्टकणिकाघृतध्यादि । तथा तन्दुलेभ्य इदं व्रीह्यादि तन्दुल्यम् ।। सीत्यतः । द्विसीत्यम् । अत्र "सीतया संगते" [२७] इति यः ॥
हविर्भद । अनामिक्ष्यात् आमिक्षीय । अन्नभेद । ओदन्यम् ओदनीयैः । अपूपादि । अपूप्यकैः अपूपीयम् । तन्दुल्यम् तन्दुलीयैः । अत्र "हविर." [२९] इत्यादिना वा यः ॥ पझे "ईयः" [ २८ ] इत्यधिकृत ईयः ॥
शङ्कव्यीकुरुते युग्यं नभ्यं सूच्यं च दारु कः । नोष्णीषीचक्रिरे नाभ्यं वसनान्तं मदेपि ताः ॥ १२५ ॥
१२५. ता नायिका मदेपि नाभ्यं नाभये हितं नाभिदेशस्थमित्यर्थः । वसनान्तमन्तशब्दः शोभार्थों वस्त्रश्रेष्ठमधोवसनं नोष्णीषी. चक्रिरे । सदा सदभ्यस्तलज्जावशेन मदेनात्यन्तं वैकल्य॑स्याभावाच्च न मूर्धवेष्टनीचक्रुः । दृष्टान्तमाह । दारु काष्ठं कः शङ्कयीकुरुते कीलकार्थदार करोति न कोपीत्यर्थः । यतः कीदृशम् । युग्यं नभ्यं खुच्यं च। युगो यूपः। अरकमध्यवर्यक्षधारणश्चक्रावयवो नाभिः । खुम् यज्ञोपकरणं दर्वी । एतेभ्यो हितमेतेस्य स्युरिति वा तत् ॥
उवर्ण । शकण्यीकुरुते । युगादि । युग्यम् । खुच्यम् । अत्र "उवर्ण." [३०] इत्यादिना यः॥
१बी त्रुभ्यं च.
१सी र्या । आपू. २वी भेंदः । अ. ३ ए न्दुली'. ४बी शस्थि. तमि'. ५ वी शब्दशो'. ६ सी ल्यत्वामा . . ए सुभ्यं च. ८५ तेप्य यं. ९सी युग्य त्रु'.
