Panch Sutram

SR No.: 023399
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Publication Year: 2004
Total Pages: 194
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Book_Devnagari
File Size: 21 MB

Page 122

પંચસૂત્ર
ચોથું સૂત્ર
તે સાધુ સદા સાધુપણાના આચારોથી યુક્ત હોય છે. આવા સાધુને ભગવાને યોગી કહ્યો છે. કહ્યું છે કે-‘સમ્યક્ત્વ-જ્ઞાન-ચારિત્ર એ ત્રણના સંબંધને સમ્યગ્ યોગ કહેવામાં આવે છે. એ ત્રણના સંબંધથી જ મોક્ષસાધક યોગી બને.’’
૧૦૯
૨૬. શુદ્ધ સાધુ સુંદર ભોગો મળવા સાથે મોક્ષ મળે તેવો ભવ પામે છે. एस आराहगे सामण्णस्स जहागहिअपइण्णे, सव्वोवहासुद्धे, संघइ सुद्धगं भवं, सम्मं अभवसाहगं, भोगकिरिआसुरूवाइकप्पं । तओ ता संपुण्णा पाउणइ अविगलहेउभावओ, असंकिलिट्ठसुहरूवाओ, अपरोवताविणो, सुंदरा अणुबंधेणं, न य अण्णा संपूण्णा तत्तत्तखंडणेण ॥ २६ ॥
I
एष एवंभूत आराधकः श्रामण्यस्य, निष्पादक: श्रमणभावस्य । यथागृही प्रतिज्ञः, आदित आरभ्य सम्यक्प्रवृत्तेः । एवं सर्वोपधाशुद्धो, निरतिचारत्वेन । किम् ? इत्याह- संधत्ते घटयति, शुद्धं भवं जन्मविशेषलक्षणं भवैरेव । अयमेव विशेष्यते - सम्यगभवसाधकं, सत्क्रियाकरणेन मोक्षसाधकमित्यर्थः । निदर्शनमाह- भोगक्रियासुरूपादिकल्पं, न रूपादिविकलस्यैताः सम्यग् भवन्ति । यथोक्तम्- रूपवयोवैचक्षण्यसौभाग्यमाधुम्" इति यैश्वर्याणि भोगसाधन । ततस्ता: संपूर्णाः प्राप्नोति सुरूपादिकल्पाद्भवाद्भोगक्रिया इत्यर्थः । कुतः ? इत्याह- अविकलहेतुभावतः कारणादिति । किंविशिष्टाः ? इत्याह- असंक्लिष्टसुखरूपाः, शून्यताऽभावेन संक्लेशाभावात् । तथा अपरोपतापिन्यो वैचक्ष·ण्यादिभावेन । तथा सुन्दरा अनुबन्धेनाऽत एव हेतोः । न चान्याः संपूर्णाः उक्तलक्षणाभ्यो भोगक्रियाभ्यः । कुतः ? इत्याह- तत्तत्त्वखण्डनेन संक्लेशादिभ्यः उभयलोकापेक्षया, भोगक्रियास्वरूपखण्डनेनेति भावः ।
સૂત્ર-ટીકાર્થ— આવો સાધુ સાધુપણાને સિદ્ધ કરે છે. (કારણકે) જે પ્રમાણે પ્રતિજ્ઞા લીધી છે તે પ્રમાણે જ પ્રારંભથી જ સભ્યપ્રવૃત્તિ કરે છે. અતિચાર રહિત હોવાથી સર્વ સંયમગુણોથી 'શુદ્ધ આ સાધુ સન્ક્રિયા કરવા વડે ભોગક્રિયા માટે
१. शब्द शमां उपधा शब्दना अने अर्थो ४शाव्या छे. तेमां 'उपाय' अर्थ ४९॥व्यो छे.
પ્રસ્તુતમાં આ અર્થ ઘટી શકે છે. બીજા અર્થો ઘટતા નથી. સર્વોપયાશુદ્ધ એટલે મોક્ષના સર્વ ઉપાયોથી શુદ્ધ. સંયમગુણો મોક્ષના ઉપાયો છે, આમ તાત્પર્યથી સર્વોપયાશુદ્ધ એટલે સર્વ સંયમગુણોથી શુદ્ધ.