________________
ગામડાંઓમાં જબરજસ્ત ધાક હતી. હીરો મૈયો પાંજરે પુરાયા બાદ એનું વેર વસૂલ્યા વિના ગીગો મૈયો શાંત બેસી રહે, એવી કોઈ જ શક્યતા ન હતી, આ વાતનો ખ્યાલ આવતાંની સાથે જ કમાલુદ્દીનની ઊંઘ હરામ બની જવા પામી. એની પરિસ્થિતિ હવે સાપે છછુંદર ગળ્યા જેવી થવા પામી હતી.
એ વખતે અચાનક જ અંગ્રેજ અમલદાર એજન્ટ ટુ ધ ગવર્નર ફિલિપ્સને માણાવદર આવવાનું બન્યું. હીરા મૈયાની ધરપકડ થતાં ઉગ્ર બની રહેલા વાતાવરણનો અંદાજ પામીને એણે કમાલુદ્દીનને સલાહ આપી કે, હીરા મૈયાને છોડી મૂકવામાં ડહાપણ છે, સોરઠના આ સાવજને પાંજરે પુરાયેલો જોઈને સોરઠનું શૂરાતન ઝાલ્યું નહિ રહે, માટે પ્રજાના દબાણ આગળ ઝૂકવું પડે, એના કરતાં બનતી ઝડપે આ સાવજને પુનઃ સ્વતંત્ર કરી દેવામાં જ મજા છે.
કમાલુદ્દીનને માટે તો આ સલાહ ભાવતાં ભોજન જેવી જ હતી. પોતાનું ખરાબ દેખાય નહિ અને ગવર્નર ફિલિપ્સની સૂચનાનો અમલ કર્યાની લાગણી દર્શાવી શકાય, એવા આશયથી કમાલુદ્દીને તરત જ હીરા મૈયાને બંધન-મુક્ત બનાવી દીધો.
હીરો મૈયો બંધનમુક્ત થતાં જ સૌએ એ મુક્તિને નશ્વર સાથેની લલચામણી લડાઈમાં ઈશ્વરના પક્ષે જાહેર થયેલા યશસ્વી વિજયની વધામણી રૂપે વધાવી લીધી. ઈશ્વરને જ નમવાની ટેક રાખવી અઘરી છે, એમાં પણ નશ્વરને નમવા બદલ લાખેણી લાલચ રજૂ થાય, ત્યારે તો આવી ટેક ટકાવી રાખવામાં હીરા મૈયા જેવી હિંમત જ સફળ નીવડે, આ સત્યનો એ દહાડે સૌને ખૂબ જ સારી રીતે સાક્ષાત્કાર થવા પામ્યો.
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
