________________
આવીને થાનીયાણાનો મહેમાન બન્યો. તંબુમાં બેઠા બેઠા એને વિચાર આવ્યો કે, આ થાનીયાણાનો હીરો તૈયો ખૂબ વખણાય છે, જોઈએ તો ખરા કે, એની ટેક કેવી અણનમ છે !
કમાલુદ્દીને પોતાના સેવકો દ્વારા હીરા મૈયાને પોતાની છાવણીમાં હાજર થવાનો સંદેશો પાઠવ્યો. એ સંદેશને માન તો આપવું જ પડે, એથી થોડી જ વારમાં હીરો મૈયો કમાલુદ્દીન સમક્ષ ઉપસ્થિત થઈ ગયો. ગરાસદાર જેવી નાનકડી સત્તા ધરાવતો પોતે ક્યાં અને માણાવદરની માલિકી ધરાવતી સત્તાના સ્વામી કમાલુદ્દીન ક્યાં ? છતાં એમના તેજમાં જરાય અંજાયા વિના જ્યારે હીરા મૈયાએ હાજરી નોંધાવી, ત્યારે દાણો દાબી જોવાની અદાથી એમણે કહ્યું : સોરઠ કે સાવજ કી ખ્યાતિ હમને બહુત બાર સુની હૈ, ક્યા તુમ હી સોરઠ કે સાવજ હો ?
હીરા મૈયાએ હકારાત્મક જવાબ વાળતાં કમાલુદ્દીને જરાક વધુ પડતી છૂટ લેતાં કહ્યું : સાવજ કી સલામી હમ ચાહતે હૈ. તુમ એક બાર સલામ ભરોંગે, તો હમ ખુશ હોકર ઓર ભી સત્તા બઢા દેંગે.
એક બાજુ ટેક હતી, બીજી બાજુ લાલચ હતી. સત્તા-વૃદ્ધિની લાલચ ભલભલાની અણનમતાને બરફની જેમ પીગળાવી દે એ શક્ય હોવા છતાં હીરો મૈયો મક્કમ હતો. એણે તરત જ વિનમ્રતાપૂર્વક છતાં સિંહની અદાથી જવાબ વાળ્યો : આ માથું ઈશ્વરના ચરણે ઝૂકે છે, એથી આગળ વધીને એ ઈશ્વરને શિરોધાર્ય કરનારી હિન્દુ-સત્તાની સામેય ઝૂકી શકે છે. આ સિવાય મારે બીજા કોઈને શા માટે નમવું પડે ?
હીરા મૈયાને હૈયે વસેલી હિંમતનો આ જવાબ સાંભળીને કમાલુદ્દીનના કાળજે કાપો પડ્યો, એને થયું કે, ગરાસિયો હોવા છતાં આ આટલો બધો ગર્વિષ્ઠ ? ગર્વના ગિરિશિખરેથી મારે આને હેઠો ઉતારવો જ રહ્યો. કમાલુદ્દીનની આંખનો ખૂણો જરાક લાલ બન્યો. એણે સત્તાવાહી સૂરે પૂછ્યું : તું એક ગરાસદાર હૈ, ગરાસદાર કો ઇતના ગર્વ રખનેકા અધિકાર નહીં હૈ. મૈ કહાં તુજે રોજ સલામી ભરને સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૨
