________________
૬૦
બીજું પ્રસિધ્ધ દષ્ટાંત જોઇએ તો –
कं बलवन्तं न बाधते शीतम् ? બલવન્ત ન વાધતે શીતમ્? (૧૧)
કોને શીત બાધા કરતી નથી? બળવંતને. કયા બળવાન માણસને શીત બાંધા કરતી નથી? કામળી (કંબલ) ઓઢનારને.
હીરાણંદસૂરિએ વિદ્યાવિલાસ‘પવાડો’ની રચના કરી છે. તેમાં અંતરલાપિકા રહેલી છે.
સાર કિસિંઉં જીવીતણઉ? પ્રિય સંગમિ સિઉં થાઇ? ફૂલમાંહિ સિઉં મૂલ ગઉં? સ્ત્રી પરણી કિહાં જાઇ? (૧૨) જવાબ -૧ - સાસ (શ્વાસ) ૨-રતિ ૩-જાતિ ૪–સાસરે.
કવિ દલપતરામનો અંતરલાપિકાનો છપ્પો અહીં દષ્ટાંત તરીકે નોંધવામાં આવે છે.
“નાથ નરકનો કોણ? સાર દહીંનું શું કહિયે? પોથી બાળક તણી નામ તેનું શું લઇએ ? ઘંઉનું છું નિત્ય ઘે૨ ક૨ે ભોજન નરનારી? ચતુર પુરૂષ એ ચાર ઉત્તર મન લહો વિચારી, જો સમજી શકો તો માન દઇ આપું બેસવા ઓટલી, નહિ સમજી શકે તો કહું તને જમ ઘી ચોપડી રોટલી'. (૧૩)
જવાબ -૧. જમરાજ ૨. ઘી ૩. ચોપડી ૪. રોટલી. સમસ્યાપૂર્તિ એ કવિની તર્ક શક્તિની પરીક્ષા છે. પ્રહેલિકાનું લક્ષણ નીચેના સૂત્રથી
જાણી શકાય છે.
અન્તરાલાપ શોધવાનો હોય છે.
-
આ પ્રકારની સમસ્યામાં પ્રશ્નોમાંથી જ જવાબ
