________________
૨૧૫
હું એ ઊષ્માક્ષર છે તેમ જ એ એક મહાપ્રાણ પણ છે. “એ” એ સભ્યાક્ષર છે. “અ” સાથે “ઈમળતાં “એ” બને છે “હુ સાથે “એ” મળે છે. આ બંને અનુક્રમે વ્યંજન અને સ્વર છે. એથી સમસ્ત વર્ણો રાજી થાય છે - ૨.
' ' . “” એ ઓક્યાક્ષર છે. એ “અ” સાથે “હે ને મળતાં સુવર્ણવાચક “હેમ શબ્દ બને છે. એમાં કંઈક ઓછાશ હોય એમ માની ચન્દ્ર આકાશમાંથી નીચે ઉતરે છે. આ કલ્પના દ્વારા “હેમ'માં ચું, અ, , , ૨ અને અ છ અક્ષરથી બનેલો ચન્દ્ર શબ્દ, હેમગત હું, એ, મુ, અને આ સાથે જોડાય છે, સોનાનો સૂરજ ઊગે આનંદ વ્યાપે. ચન્દ્રના દર્શનથી સમુદ્ર ઉછળે છે. અહીં આ ચન્દ્ર સુવર્ણમય છે. - ૩ -પ.
હેમચન્દ્રસૂરિએ ગુજરાતને અસ્મિતાનો મંત્ર સંભળાવ્યો છે. હેમચન્દ્રસૂરિ અને ચન્દ્ર એ બંને સૌમ્ય છે. વળી હેમ” અને “ચન્દ્ર મળીને “હેમચન્દ્ર” નામ બન્યું છે. - ૬.
અંતમાં મેં મારી માતાનું “ચદ્રિકા' એ નામનો, મારા નામના અંશનો નર્મદનગર દ્વારા રચનાસ્થળ તરીકે સુરતનો અને રચના વર્ષ તરીકે વિ. સં. ૨૦૦૪ નો નિર્દેશ કર્યો છે.- ૭.
(૩૭) ક્ષપણક - હરિયાળી આદ્ય વર્ગનો અગ્રિમ અક્ષર, આદિમ ધામે રાજે રે, નિરખી એને ઓષ્ઠ-સ્વરમાં, સ્પર્ધા પૂરી જામે રે. ૧.
એકે સર્ષે રૂપ અનેરું, “સાત' અંકનું સાચે રે; | આવે રંગે પ્રણમે ચરણે, અગ્ર વ્યંજનને ભાવે રે. ૨ -
ધરતી ધરતી તિલક શું ભાલે, નિજ પર્યાય નિહાળી રે? દડબડ દોડે એક દંત્યાક્ષર, સંગે પ્રધાન સ્વરની રે. ૩.
