________________
અભિનંદન એ દંત્યાક્ષરને, અર્પે વર્ણો સર્વે રે; માતૃકાસંઘે યોજ્યું સંમેલન, જઈએ આપણ સંગે રે;૪.
જૈન ગગનમાં વિશા શોભે, પ્રતિભા કેરા પ્રતાપે રે; એ વાદીની રચી હરિયાળી, રસિક - ચન્દ્રિકા-તનુજે રે. ૫.
૨૧૩
વિ.-ગિરીશ એટલે હિમાલય, એની પુત્રી પાર્વતી શંકરને પૂછે છે કે કોણે શા માટે સર્વ વર્ણનું (અક્ષરોનું) સંમેલન યોજ્યું છે. શંકર એનો નીચે મુજબ ઉત્તર આપે છે :
‘દંત્ય’ જ્ઞાતિએ એટલે દંતસ્થ વ્યંજનોના મંડળે કોઈ એક ક્રાંતિ કરનારના નામે સિદ્ધિ સાધી છે. આમ કહી અહીં હરિયાળીના ઉકેલની બે ચાવી બતાવાઈ છે : (૧) જે નામ શોધવાનું છે તેમાં દંત્યાક્ષરો છે અને (૨) એ નામ ક્રાંતિ કરનારનું છે. આ મંડળે એ નામમાં એકે અક્ષર અન્ય વર્ગનો લીધો નથી એટલે કે એમાં દંત્યાક્ષરો જ છે. આને લઈને એ ‘દંત્ય’ જ્ઞાતિના બે મુખિયા એટલે કે નાયકો રિસાઈ ગયા છે અને બે અલગ રહ્યા છે. આમ કહી એ નામમાં ત અને થ્રુ એ બે અક્ષરો નથી એમ સૂચવાયું છે.
અ, ઈ, ઉ વગેરે હસ્વ સ્વરો છે. એનું આદ્ય યુગલ એટલે અ અને ઈ એ બે મળતાં ‘એ’ બને છે. આ ત્રણનો અભિપ્રેત નામમાં ઉપયોગ કરાયો છે અર્થાત્ આ નામ રચવામાં ત અને થૈ સિવાયના દંત્યાક્ષરોને તેમ જ અ, ઈ અને એ સ્વરોનો ઉપયોગ કરાયો છે.
ત
આ દંત્યાક્ષરોને સર્વે વર્ણો-અક્ષરો અભિનંદન આપે છે કેમકે એમણે એક અપૂર્વ નામ રચ્યું છે. માતૃકાસંઘે એટલે અક્ષરોના મહાજને સંમેલન યોજ્યું છે. ચાલો આપણે સાથે જઈએ. - ૧-૪
જૈન આકાશમાં પોતાની પ્રતિભાને લઈને સૂર્યની જેમ શોભે છે એ સૂચન હરિયાળીના ઉકેલમાં સહાયક બને છે. એ ઉપરથી સૂર્યના પર્યાયરૂપ ‘દિવાકર’ શબ્દ સ્ફુરે. વળી આ નામ કોઈ પ્રબળ વાદીનું છે એ
